Architektura – trwała, użyteczna, piękna i… niezwykle szkodliwa. Przemysł budowlany i użytkowanie budynków odpowiadają za ponad ⅓ światowych emisji CO2, jednej z głównych przyczyn zmiany klimatu.

Miasta i architektura w obecnej skali zaburzają naturalne cykle przyrody, emitują zanieczyszczenia i zawłaszczają kolejne przestrzenie. Jednocześnie nie sposób wyobrazić sobie funkcjonowania człowieka poza architekturą. To dzięki niej jesteśmy w stanie zapewnić godne i bezpieczne warunki życia całym społeczeństwom, tworzyć miejsca codziennej egzystencji rzeszom ludzi na naszym globie.

Antropocen to era człowieka i zmian antropogenicznego pochodzenia, które skutkują katastrofalnym ociepleniem klimatu. Nazwa wystawy niesie w sobie ambiwalencję – jest jednocześnie narcystyczna (mówi o sile wpływu człowieka) i krytyczna wobec stanu współczesnego świata. Chcemy jednak, by osoby ją odwiedzające, nie odchodziły z poczuciem beznadziei. Wciąż możemy zatrzymać lub ograniczyć dalszą degradację naszego wspólnego domu. Struktura tej ekspozycji opiera się na diagramie ekonomii obwarzanka – kompasu na XXI wiek. Wewnętrzną granicą obwarzanka wyznacza podstawa społeczna, czyli minimalne warunki godnego życia człowieka, zewnętrzną – pułap ekologiczny, czyli planetarne granice w obszarach krajobrazu, bioróżnorodności, wody, klimatu, przekształcania gruntów i zanieczyszczeń, których przekroczenie pociąga za sobą nieodwracalne szkody dla przyrody. Pomiędzy tymi dwiema granicami może się znaleźć bezpieczna i sprawiedliwa przestrzeń dla ludzkości. I to w niej widzimy pole do działania architektury.

Mozaika prezentowanych na wystawie przykładów rysuje kontekst współczesnych wyzwań wobec katastrofy środowiskowej i umożliwia ich zrozumienie. Architekturę postrzegamy nie tylko jako efekt globalnych i lokalnych zmian w relacji człowieka z przyrodą, lecz także jako narzędzie kształtujące ten związek. Prezentujemy współczesne i historyczne projekty, realizacje i technologie, które wpływają na środowisko życia wszystkich gatunków i bytów. W przyszłość architektury i jej rolę w każdej z kategorii pułapu ekologicznego zaglądamy poprzez instalacje zaproszonych projektantów i projektantek. Szukali oni sposobów takiego projektowania i funkcjonowania architektury, które nie tylko nie szkodziłyby planecie, lecz także miałyby potencjał regenerujący dla środowiska. Te przykłady udowadniają, że inna architektura jest możliwa.

Wystawie towarzyszy katalog, który poszerza kontekst ekonomii obwarzanka – odniesienie do realiów polskich miast nadaje jej wymiaru praktycznego. Eseje specjalistów z sześciu dziedzin nakreślają kontekst, w którym zaproszeni przez nas twórcy tworzyli swoje spekulatywne instalacje dotyczące przyszłości architektury regeneratywnej. W ostatniej części książki opisujemy nastroje społeczne i polityczne, zmiany dotyczące profesji, języka i polityki, wskazując że architektura jest jedynie jedną z wielu emanacji globalnych procesów, które mają wpływ na człowieka, klimat i przyszłość planety. Katalog w angielskiej wersji językowej ukaże się w trakcie pokazu wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Autorzy i autorki publikacji: Daniel A. Barber, Ewa Bińczyk, Simone De Iacobis, Joanna Erbel, Paulina Grabowska, Paweł Hałat, Kasper Jakubowski, Krzysztof Janas, Aleksandra Kardaś, Kacper Kępiński, Monika Konrad, Adrian Krężlik, Małgorzata Kuciewicz, Dorota Leśniak-Rychlak, Barbara Nawrocka, Jolanta Pawlak, Cristian Pizzigalli, Philippe Rahm, Monika Rosińska, Oliwia Rybczyńska, Tomasz Sławiński, Jan Szeliga, Marta Tomasiak, Dominika Wilczyńska, Elke Krasny

Wydawnictwo pod redakcją Kacpra Kępińskiego i Adriana Krężlika
Redaktorka prowadząca: Karolina Andrzejewska-Batko

Organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki 
Współorganizator: Łódź Design Festiwal, Akademickie Centrum Designu
Kurator naukowy: Prof. dr hab. arch. Bolesław Stelmach
Kuratorzy: Kacper Kępiński, Adrian Krężlik 
Udział biorą: Pracownia Architektury Krajobrazu (Marta Tomasiak, Marta Przygoda), Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis), Miastopracownia (Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska), Kasper Jakubowski, Jan Szeliga i Krzysztof Janas, NAS-DRA (Paulina Grabowska, Oliwia Rybczyńska), Jan Domicz, Simone Ruess, BIEL studio (Zofia Strumiłło-Sukiennik, Grzegorz Piotrowicz)
Instalacje dźwiękowe: Dobrawa Czocher
Architektura wystawy: Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis) 
Identyfikacja wizualna: Katarzyna Nestorowicz 
Opracowanie graficzne wystawy: Jerzy Gruchot (Full Metal Jacket) 
Produkcja: Weronika Sołtysiak 
Licencje: Mateusz Włodarek  
Redakcja: Urszula Drabińska 
Tłumaczenia: Natalia Raczkowska, Dorota Wąsik 
Postprodukcja zdjęć: Studio Avantura (Roland Nowak) 
Realizacja wystawy: Muh Crew (Jakub Henke, Łukasz Kowalski, Marcelina Dereń, Łukasz Rosiek, Paweł Łasiński, Radosław Jagucki, Kacper Kobus, Piotr Cwaliński, Michał Szulżyk, Krzysztof Mędrek, Kuba Puchatkiewicz)
Makiety: Onimo – makiety architektoniczne 
Współpraca: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Warbud SA, Dominika Dragan-Alcantara, Dorota Leśniak-Rychlak (współpraca redakcyjna / editorial collaboration), Aga Sukienniczak (współpraca kuratorska / curatorial collaboration)  
Podziękowania: 55architekci, Adrian Bodhi, Afl architects, Agence Ter Paysagistes Urbanistes, Alisma Construction, Ana Tostões, Analog Studio, Ave Bureau, Bal Architektek, Bart Staszewski, Baumschlager Eberle Architekten, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Cave Bureau, Co-haty, David Brichs, De Urbanisten, Domino – grupa architektoniczna, Einszueins Architektur, Emmanuelle Bentz, Empreinte, Fallingwater Projects Western Pennsylvania Conservancy, Fundacja Instytut Architektury, Fundacja Mies van der Rohe, Grün Stadt Zürich, Hassell+, Hans Porochelt, Instytut Dokumentacji Architektury, Biblioteka Śląska, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, Jeju Studio Iwo Borkowicz, Kamil Bańkowski – Irart, Ken Schluchtmann, Kéré Architecture, Kothari Associates, Kuryłowicz & Associates, Lacaton & Vassal, Lindman Photography, Maciej Siuda Pracownia, Major Architekci, Miasto Kraków, Milena Szutkowska-Maj, Modraszek Kolektyw, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Nathanael Scheffler, Paweł Ulatowski, Philippe Rahm Architectes, Raumlaborberlin, Riegler Riewe Architekten, Sonovision, Studio A4, Surroundings Studio, Telewizja Polska, White Arkitekter, Workplace, X-Architects, XYstudio, Zofia Strumiłło-Sukiennik i Grzegorz Piotrowicz, Zukunftsgeraeusche 

Współpraca: Adobe Stock, Agencja Wyborcza.pl, Alamy, Archiwum Architektury Hassana Fathy’ego, Amerykański Uniwersytet w Kairze, Archiwum Fundacji Ośrodka KARTA, East News, Forum Polska, Fundacja Polskiej Sztuki Nowoczesnej, Agencja Fotografów, Galeria Le Guern, Grupa ZPR Media, Jakub Rodziewicz, Jan Domicz, Jan Goots, Karol Żurawski, Krzysztof Kalisz/OperatorKamery, Marcin Czechowicz, Michał Młynarczyk, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Paweł Skowera, Polska Agencja Prasowa, Robert Fishman, Simone Ruess, Smith Archiwum, Tomasz Czernicki, Tomasz Kiełkowski Archifoto

Informujemy, że dołożyliśmy wszelkich starań w celu odnalezienia wszystkich dysponentów autorskich praw majątkowych do utworów prezentowanych na wystawie. 

Składamy podziękowania wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do powstania wystawy. 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Realizacja projektu wystawienniczego „Antropocen”