Miasta i architektura w obecnej skali zaburzają naturalne cykle przyrody, emitują zanieczyszczenia i zawłaszczają kolejne przestrzenie. Jednocześnie nie sposób wyobrazić sobie funkcjonowania człowieka poza architekturą. To dzięki niej jesteśmy w stanie zapewnić godne i bezpieczne warunki życia całym społeczeństwom, tworzyć miejsca codziennej egzystencji rzeszom ludzi na naszym globie.

Antropocen to era człowieka i zmian antropogenicznego pochodzenia, które skutkują katastrofalnym ociepleniem klimatu. Nazwa wystawy niesie w sobie ambiwalencję – jest jednocześnie narcystyczna (mówi o sile wpływu człowieka) i krytyczna wobec stanu współczesnego świata. Chcemy jednak, by osoby ją odwiedzające, nie odchodziły z poczuciem beznadziei. Wciąż możemy zatrzymać lub ograniczyć dalszą degradację naszego wspólnego domu. Struktura tej ekspozycji opiera się na diagramie ekonomii obwarzanka – kompasu na XXI wiek. Wewnętrzną granicą obwarzanka wyznacza podstawa społeczna, czyli minimalne warunki godnego życia człowieka, zewnętrzną – pułap ekologiczny, czyli planetarne granice w obszarach krajobrazu, bioróżnorodności, wody, klimatu, przekształcania gruntów i zanieczyszczeń, których przekroczenie pociąga za sobą nieodwracalne szkody dla przyrody. Pomiędzy tymi dwiema granicami może się znaleźć bezpieczna i sprawiedliwa przestrzeń dla ludzkości. I to w niej widzimy pole do działania architektury.

Mozaika prezentowanych na wystawie przykładów rysuje kontekst współczesnych wyzwań wobec katastrofy środowiskowej i umożliwia ich zrozumienie. Architekturę postrzegamy nie tylko jako efekt globalnych i lokalnych zmian w relacji człowieka z przyrodą, lecz także jako narzędzie kształtujące ten związek. Prezentujemy współczesne i historyczne projekty, realizacje i technologie, które wpływają na środowisko życia wszystkich gatunków i bytów. W przyszłość architektury i jej rolę w każdej z kategorii pułapu ekologicznego zaglądamy poprzez instalacje zaproszonych projektantów i projektantek. Szukali oni sposobów takiego projektowania i funkcjonowania architektury, które nie tylko nie szkodziłyby planecie, lecz także miałyby potencjał regenerujący dla środowiska. Te przykłady udowadniają, że inna architektura jest możliwa.

Wystawa miała swoją premierę jesienią 2022 roku w ZODIAKU Warszawskim Pawilonie Architektury. Wrocławska odsłona ekspozycji prezentowana będzie w zabytkowej przestrzeni dawnego kościoła, a jej aranżację zaprojektowali Małgorzata Kuciewicz i Simone de Iacobis z warszawskiej Centrali.

Wystawie towarzyszy katalog, który poszerza kontekst ekonomii obwarzanka – odniesienie do realiów polskich miast nadaje jej wymiaru praktycznego. Eseje specjalistów z sześciu dziedzin nakreślają kontekst, w którym zaproszeni przez nas twórcy tworzyli swoje spekulatywne instalacje dotyczące przyszłości architektury regeneratywnej. W ostatniej części książki opisujemy nastroje społeczne i polityczne, zmiany dotyczące profesji, języka i polityki, wskazując że architektura jest jedynie jedną z wielu emanacji globalnych procesów, które mają wpływ na człowieka, klimat i przyszłość planety. Katalog w angielskiej wersji językowej ukaże się w trakcie pokazu wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Autorzy i autorki publikacji: Daniel A. Barber, Ewa Bińczyk, Simone De Iacobis, Joanna Erbel, Paulina Grabowska, Paweł Hałat, Kasper Jakubowski, Krzysztof Janas, Aleksandra Kardaś, Kacper Kępiński, Monika Konrad, Adrian Krężlik, Małgorzata Kuciewicz, Dorota Leśniak-Rychlak, Barbara Nawrocka, Jolanta Pawlak, Cristian Pizzigalli, Philippe Rahm, Monika Rosińska, Oliwia Rybczyńska, Tomasz Sławiński, Jan Szeliga, Marta Tomasiak, Dominika Wilczyńska, Elke Krasny

Wydawnictwo pod redakcją Kacpra Kępińskiego i Adriana Krężlika
Redaktorka prowadząca: Karolina Andrzejewska-Batko

Organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki 
Współorganizator: Muzeum Architektury we Wrocławiu
Kurator naukowy:  Prof. dr hab. arch. Bolesław Stelmach
Kuratorzy: Kacper Kępiński, Adrian Krężlik 
Udział biorą: Pracownia Architektury Krajobrazu (Marta Tomasiak, Marta Przygoda), Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis), Miastopracownia (Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska), Kasper Jakubowski, Jan Szeliga i Krzysztof Janas, NAS-DRA (Paulina Grabowska, Oliwia Rybczyńska), Jan Domicz, Simone Ruess, BIEL studio (Zofia Strumiłło-Sukiennik, Grzegorz Piotrowicz)
Instalacje dźwiękowe: Dobrawa Czocher, Baasch 
Architektura wystawy: Centrala (Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis) 
Identyfikacja wizualna: Katarzyna Nestorowicz 
Opracowanie graficzne wystawy: Jerzy Gruchot (Full Metal Jacket) 
Produkcja: Weronika Sołtysiak 
Licencje: Mateusz Włodarek  
Program towarzyszący: Marta Baranowska, Michał Chadera, Agnieszka Gola, Wiktoria Litwinowicz, Patrycja Mazurek
Komunikacja: Marta Czyż-Kaczor, Joanna Krupa, Kalina Soska, Dominik Witaszczyk
Redakcja: Urszula Drabińska 
Tłumaczenia: Natalia Raczkowska, Dorota Wąsik 
Postprodukcja zdjęć: Studio Avantura (Roland Nowak) 
Realizacja wystawy: Muh Crew (Jakub Henke, Łukasz Kowalski, Marcelina Dereń, Łukasz Rosiek, Paweł Łasiński, Radosław Jagucki, Kacper Kobus, Piotr Cwaliński, Michał Szulżyk, Krzysztof Mędrek, Kuba Puchatkiewicz)
Makiety: Onimo – makiety architektoniczne 
Współpraca: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Warbud SA, Dominika Dragan-Alcantara, Dorota Leśniak-Rychlak (współpraca redakcyjna / editorial collaboration), Aga Sukienniczak (współpraca kuratorska / curatorial collaboration)  
Podziękowania: 55architekci, Adrian Bodhi, Afl architects, Agence Ter Paysagistes Urbanistes, Alisma Construction, Ana Tostões, Analog Studio, Ave Bureau, Bal Architektek, Bart Staszewski, Baumschlager Eberle Architekten, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Cave Bureau, Co-haty, David Brichs, De Urbanisten, Domino – grupa architektoniczna, Einszueins Architektur, Emmanuelle Bentz, Empreinte, Fallingwater Projects Western Pennsylvania Conservancy, Fundacja Instytut Architektury, Fundacja Mies van der Rohe, Grün Stadt Zürich, Hassell+, Hans Porochelt, Instytut Dokumentacji Architektury, Biblioteka Śląska, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, Jeju Studio Iwo Borkowicz, Kamil Bańkowski – Irart, Ken Schluchtmann, Kéré Architecture, Kothari Associates, Kuryłowicz & Associates, Lacaton & Vassal, Lindman Photography, Maciej Siuda Pracownia, Major Architekci, Miasto Kraków, Milena Szutkowska-Maj, Modraszek Kolektyw, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Nathanael Scheffler, Paweł Ulatowski, Philippe Rahm Architectes, Raumlaborberlin, Riegler Riewe Architekten, Sonovision, Studio A4, Surroundings Studio, Telewizja Polska, White Arkitekter, Workplace, X-Architects, XYstudio, Zofia Strumiłło-Sukiennik i Grzegorz Piotrowicz, Zukunftsgeraeusche
Współpraca: Adobe Stock, Agencja Wyborcza.pl, Alamy, Archiwum Architektury Hassana Fathy’ego, Amerykański Uniwersytet w Kairze, Archiwum Fundacji Ośrodka KARTA, East News, Forum Polska, Fundacja Polskiej Sztuki Nowoczesnej, Agencja Fotografów, Galeria Le Guern, Grupa ZPR Media, Jakub Rodziewicz, Jan Domicz, Jan Goots, Karol Żurawski, Krzysztof Kalisz/OperatorKamery, Marcin Czechowicz, Michał Młynarczyk, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Paweł Skowera, Polska Agencja Prasowa, Robert Fishman, Simone Ruess, Smith Archiwum, Tomasz Czernicki, Tomasz Kiełkowski Archifoto

Informujemy, że dołożyliśmy wszelkich starań w celu odnalezienia wszystkich dysponentów autorskich praw majątkowych do utworów prezentowanych na wystawie. 

Składamy podziękowania wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do powstania wystawy. 

Patroni medialni: Architektura-murator, Architektura&Biznes, PRESTO artbook, Notes Na 6 Tygodni, Magazyn SZUM

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Realizacja projektu wystawienniczego „Antropocen