Konferencja naukowa „Prymasowska Rada Odbudowy Kościołów”
Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki oraz IDMN zapraszają 21 września 2023 r. na konferencję poświęconą Prymasowskiej Radzie Odbudowy Warszawy.
Wydarzenie przypomina o dziejach niezwykłej instytucji łączącej duchownych i świeckich, kapłanów i architektów, którzy wspólnym staraniem doprowadzili do odbudowy wielu zabytkowych kościołów Warszawy.
Zniszczenie w 1944 r. katedry pw. św. Jana Chrzciciela było symbolicznym ciosem w Warszawę. Dlatego jej odbudowa była jednym z symboli powrotu miasta do życia. Niechęć komunistów do odbudowy świątyń sprawił, że zadanie przywrócenia stolicy przestrzeni sakralnej wziął na siebie Kościół i mieszkańcy Warszawy. 24 kwietnia 1947 r. podczas inauguracji rekonstrukcji katedry, arcybiskup warszawski i prymas Polski kard. August Hlond dekretem powołał do życia Prymasowską Radę Odbudowy Kościołów Warszawy.
W jej skład wchodzili duchowni, architekci i eksperci z różnych dziedzin (np. prawa i organizacji), którzy mieli doradzać i kierować spontanicznymi akcjami wiernych w różnych częściach miasta, dążących do odbudowy zniszczonych świątyń. Początkowo zakres działań Rady był skromny, skupiano się wyłącznie na świątyniach śródmiejskich i to tylko na tych, na których odbudowę godziły się władze. Szczególnym osiągnięciem Rady było systematyczne przeprowadzanie zbiórek publicznych na rzecz odbudowy kościołów wśród ludności Warszawy, która pozwalała gromadzić niemałe sumy, pomimo powszechnego ubóstwa.
W 1957 r. prymas Wyszyński zadecydował o zmianie charakteru Rady: poszerzono liczbę członków i mandat tego ciała. Nie chodziło już o odbudowę zniszczonych świątyń, ale o budowę nowych kościołów w rozrastającej się stolicy. W ten sposób Prymasowska Rada Odbudowy Kościołów Warszawy stała się Radą Budowy Kościołów Warszawy. W kolejnych dekadach PRL, Rada stała się ważnym forum dyskusji nad nowoczesną architekturą sakralną. W ramach jej prac tworzyły się standardy estetyczne i architektonicznie, które potem rozchodziły się na całą Polskę.
Udział w konferencji
Aby wziąć udział w wydarzeniu zarejestruj się wysyłając zgłoszenie na adres: media@idmn.pl.
Informacje
Miejsce: Centrum Edukacyjne IDMN ul. Andersa 20, Warszawa
Data: 21 września 2023 r.
Program
10.00 – Otwarcie obrad
10.30 – 12.00 Panel historyczno-instytucjonalny
- dr hab. Rafał Łatka, prof. ucz. (UKSW / IPN), Prymas Stefan Wyszyński a budowa i odbudowa świątyń Kościoła katolickiego
- ks. dr. Marcin A. Różański, Powołanie i działalność Rady Prymasowskiej Odbudowy Kościołów Warszawy w latach 1947-1949
- Karolina Retman, dr Przemysław Pazik (UW), Historia Prymasowskiej Rady Odbudowy Kościołów w zarysie
12.00-12.30 Przerwa kawowa
12.30-14.00 Panel urbanistyczno-architektoniczny
- dr. hab. Piotr Majewski, prof. ucz. (UKSW / IPN), Odbudowa przestrzeni historycznej w Polsce po 1945 r.
- dr Krzysztof Mordyński, (Muzeum UW), Odbudowa Kościoła Najświętszego Zbawiciela w kontekście powojennej przebudowy śródmieścia Warszawy
- Anna Cymer, Sacrum w odbudowie. Między ochroną zabytków a polityką
14.00-15.30 Przerwa lunchowa
15.30-17.00 Panel biograficzny
- dr Przemysław Pazik (UW), Adam Grabowski „redaktor” i wieloletni członek Prymasowskiej Rady Odbudowy Kościołów
- Wojciech Głowacki (UW/MNW), Człowiek prymasa. Działalność Stanisława Marzyńskiego w Prymasowskiej Radzie Odbudowy Kościołów Warszawy
- Bp. dr hab. Michał Janocha, prof. ucz. (UW), Kościoły projektu Władysława Pieńkowskiego
17.00 Podsumowanie obrad dr hab. Paweł Skibiński, prof. UW