Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki

W 2019 roku w Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki poddaliśmy analizie wycinki historii pięciu miast: Krakowa, Warszawy, Lublina, Poznania i Katowic.

Tym razem, do wciąż aktualnej dyskusji, zaprosiliśmy regionalne oddziały Stowarzyszenia Architektów Polskich w Bydgoszczy, Łodzi, Szczecinie, Gdańsku, Olsztynie oraz Radomiu. Wspólnie z lokalnymi kuratorami przyglądamy się zmianom w krajobrazie architektonicznym oraz definiujemy tożsamość kolejnych sześciu miast. Zapraszamy na wystawy, które są efektem dyskusji o zachodzących zmianach w polskiej architekturze i urbanistyce ostatniego stulecia. Chcemy nie tylko promować polską kulturę architektoniczną, lecz także zaprosić do refleksji nad naszym otoczeniem i jakością przestrzeni, w której żyjemy.

Wymyślić miasto na nowo – przed tym niełatwym zadaniem stanęli w XXI wieku łódzcy włodarze, architekci i przedsiębiorcy. Odnowa zdekapitalizowanej tkanki miejskiej nie mogła się udać bez zdefiniowania tożsamości Łodzi. Miasto, które w drugiej połowie XIX stulecia było symbolem szybkiego rozwoju opartego na nowoczesnym przemyśle, a następnie rozwinęło swój metropolitalny potencjał, na przełomie XX i XXI wieku podupadło, stając się „polskim Detroit”.

W latach 20. XIX wieku, decyzją władz Królestwa Polskiego, utworzono osadę sukienniczą. Jej dynamiczny rozwój sprawił, że już w drugiej połowie stulecia Łódź była kilkusettysięcznym miastem o przemysłowym charakterze i międzynarodowej, wielokulturowej populacji. Jednak dopiero po 1918 zmienił się jej status – zyskała rangę stolicy województwa, co wiązało się z rozwojem infrastruktury oraz funkcji publicznych, dotąd niedoinwestowanych. Kontynuację tych działań można było zaobserwować w czasach PRL-u, kiedy Łódź stała się miastem akademickim o rozwiniętej sieci usług publicznych i aspiracjach do bycia ośrodkiem metropolitalnym. Plany przekreślił kryzys w latach 90., który przyniósł upadek przemysłu lekkiego, rosnące bezrobocie, odpływ mieszkańców oraz stopniową degradację tkanki miejskiej.

Współczesny świat stawia przed projektantami nowe wyzwania. Już nie fabryki, a nowe technologie i przemysły kreatywne stają się siłą napędową „ziemi obiecanej”. Nowoczesność łączy się z tradycją Łodzi włókienniczej i na nowo definiuje jej przestrzeń. W pofabrycznych murach powstają mieszkania, biura i lokale usługowe, a prowadzone w ramach gminnego programu rewitalizacji działania pozwalają tchnąć życie w zaniedbane zaułki śródmieścia. Wywodząca się jeszcze z czasów rewolucji przemysłowej idea łączenia zróżnicowanych funkcji staje się fundamentem dla współczesnych projektów mixed use. Krok po kroku Reymontowska „ziemia obiecana” staje się „ziemią odnowioną” – miastem kierującym się ideą zrównoważonego rozwoju, inspirującym i przyjaznym mieszkańcom.