Retrowersje – otwarcie wystawy
22.06-21.07.2024 r.
Pawilon SARP, ul. Foksal 2 w Warszawie
Wernisaż: 22 czerwca o 18:00
Zapoczątkowana na wielką skalę w latach 80. XX wieku odbudowa zniszczonego w czasie wojny Starego Miasta w Elblągu powszechnie utożsamiana jest z koncepcją retrowersji – autorską doktryną konserwatorską opracowaną przez prof. Marię Lubocką-Hoffmann. W założeniach konserwatorki retrowersja to próba powrotu do dawnego, utraconego charakteru przedwojennego miasta wraz z jego niemierzalnymi, ulotnymi wartościami – atmosferą, duchem, nastrojem i tożsamością. Nowe kamienice wyrosły na obrysie historycznych fundamentów, wiernie odtwarzając układ urbanistyczny, siatkę ulic i skalę kwartałów. Jednak ich forma architektoniczna była nową, postmodernistyczną reinterpretacją przeszłości.
Powojenną historię odbudowy Starego Miasta opowiadamy na podstawie niepublikowanych wcześniej archiwalnych fotografii, dokumentów, rysunków oraz materiałów wideo. Prezentujemy ruderalną historię Starego Miasta, niezrealizowane modernistyczne wizje odbudowy, proces powstawania i certyfikowania elbląskiego gruzobetonu, odbudowę wedle doktryny retrowersji.
Aby wzbogacić opowieść o powojennej odbudowie o nowe punkty widzenia, zaprosiliśmy do współpracy artystki i artystów, tworzących w różnorodnych mediach i eksperymentujących w obszarach pozaartystycznych. Ich prace to nowe sposoby odczytania i reinterpretacji historii elbląskiej starówki.
Wystawa jest efektem wyjątkowej współpracy dwóch instytucji – Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu i Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki oraz wsparcia wielu lokalnych, elbląskich ekspertów i ekspertek i twórczego zaangażowania artystów i artystek z całej Polski.
Zespół kuratorski Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki: Zuzanna Mielczarek i Mateusz Włodarek
Zespół kuratorski Centrum Sztuki Galeria EL: Emilia Orzechowska i Maciej Olewniczak
Osoby artystyczne biorące udział w wystawie: Maciej Cholewa, Jan Domicz, Roman Fus, Krystyna Jędrzejewska-Szmek i Kasper Jakubowski, Krzysztof Maniak, KinoMANUAL (Aga Jarząb i Maciej Bączyk), Anna Maria Karczmarska i Mikołaj Małek, Anna Królikiewicz (we współpracy z Justyną Kropidłowską), Filip Rybkowski, Dominika Skutnik, Joanna Stachowiak, TURNUS (Marcelina Gorczyńska i Kamila Falęcka), Aleksander Wadas, Wiktoria Walendzik, Ludwik Zamczyński
Wystawa była pokazywana po raz pierwszy w Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu w maju i czerwcu 2023 r. pod tytułem Retrowersje: „Sobie mieszkania – miastu starówkę”.