W trzy lata przez 21 dawnych powiatów – tak wyglądała podróż projektu „Powiaty”, w ramach której Narodowy Instytut Architektury Urbanistyki wraz z lokalnymi kuratorami przyglądał się architekturze dwudziestolecia międzywojennego w mniejszych miastach.
Warsztaty, spacery, prelekcje, wystawy – mieszkańcy badanych miast za pomocą różnych form animacji mieli możliwość poznać bliżej niemal stuletnią historię swoich okolic. Jakie wspomnienia towarzyszą kuratorom, czyli „Powiatowiczom”, po projekcie? Czy inicjatywa NIAiU zasiała ziarno pod coś większego? Projekt dotykał w głównej mierze przeszłości. W ramach Wielkiego Zlotu Powiatowego chcielibyśmy przyjrzeć się sytuacji małych i średnich miast w kontekście zarówno dziedzictwa architektonicznego, jak i tego, co je czeka w przyszłości.
Program Wielkiego Zlotu Powiatowego:
Kino powiatowe, piątek, 4 listopada, godz. 19.00-21.00
Zapraszamy na pokaz krótkometrażowych filmów na temat architektury dwudziestolecia międzywojennego w dawnych powiatach II RP. Filmy powstały w ramach trzech edycji projektu „Infrastruktura niepodległości: architektura polskich powiatowych projektów modernizacyjnych” (w skrócie: „Powiaty”).
- W repertuarze:
- „Patrz, Patria!”
- „Nowe oblicze. Architektura Tarnowskich Gór w okresie międzywojennym”
- „Film DOM: Dwudziestolecie oczami modernistów – awangardowy spacer po Krośnie”
- „Domostwa: architektura Starachowic w dwudziestoleciu międzywojennym – spacer architektoniczny”
Wydarzenie główne: Prowincjonalna konferencja i Gala powiatów, sobota, 5 listopada, godz. 10.00-19.00
10.00-10.20 – Uroczyste otwarcie
- Prowadzenie: Tomasz Sławiński, Wicedyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki oraz:
- Alicja Gzowska, historyczka sztuki, kuratorka projektu „Powiaty”
- Katarzyna Lisowska, dziennikarka i planistka przestrzenna, lokalna kuratorka projektu „Powiaty”, reprezentuje Skarżysko-Kamienną
- Zuzanna Mielczarek, architektka i badaczka, kuratorka projektu „Powiaty”, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
10.20-11.30 – Debata Mam w sercu małe miasteczka
Atmosfera i estetyka małych miasteczek budzi fascynację – zaniedbane modernistyczne perełki, stare szyldy, plastikowe jugokioski… W malowniczej scenerii rozgrywają się historie mieszkańców, zmagających się z takimi problemami jak wykluczenie transportowe, czy bezrobocie w związku z zamykaniem zakładów. W ramach dyskusji, odbędziemy spacer między duchologicznym, zarośniętym skwerkiem, a betonozą sfinansowanego ze środków unijnych placu. Jaka jest tożsamość polskiego małego miasta i jak o nią dbać? Gdzie leży granica między nadmierną romantyzacją, a wrażliwą ochroną dziedzictwa? Gdzie w tym wszystkim są mieszkańcy?
- Prelegenci:
- Maciej Cholewa, artysta sztuk wizualnych, twórca projektu „Pozdrowienia z małego miasta”
- Olga Drenda, pisarka, eseistka, tłumaczka, autorka książki „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”
- Olga Gitkiewicz, dziennikarka, reporterka, redaktorka, autorka książki „Nie zdążę”
- Marek Szymaniak, dziennikarz, reporter, autor książki „Zapaść. Reportaże z mniejszych miast”
- Marcin Wojdak, fotograf, twórca instagramowego profilu cosmoderna
- Prowadząca: Zuzanna Mielczarek, architektka i badaczka, kuratorka projektu „Powiaty”, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
11.45-12.15 – Prezentacja Ekodzielnica w Chrzanowie
- Robert Maciaszek, burmistrz Chrzanowa
- Aleksandra Wasilkowska,architektka, autorka koncepcji ekodzielnicy w Chrzanowie
12.15-13.15 – Debata Tam, gdzie Burmistrz mówi Dzień dobry
Okazuje się, że wystarczy zamknąć całe społeczeństwa na trzy miesiące w domach, aby dowiedzieć się, jak ważne są dla człowieka: las, bliskość rodziny, możliwość szybkiej mobilności. Kalkulacja daje wynik: mniejsze miasto!
Jakie wyzwania stoją nadal przed włodarzami i mieszkańcami? Dlaczego małe miasta uważane są za laboratorium przyszłości i czego możemy się od nich nauczyć? Jak odrzeć lokalność z kompleksów? I przede wszystkim: jak przeżyć na prowincji?
- Prelegenci:
- Wojciech Czyżewski, prezes zarządu, Fabryka Pełna Życia
- Joanna Erbel, aktywistka miejska, ekspertka ds. mieszkaniowych, socjolożka, autorka książki „Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze”
- Robert Maciaszek, burmistrz Chrzanowa
- Marek Materek, prezydent Starachowic
- Izabela Świątek, zastępca burmistrza Pleszewa
- Prowadząca: Katarzyna Lisowska, dziennikarka i planistka przestrzenna, lokalna kuratorka projektu „Powiaty”, reprezentuje Skarżysko-Kamienną
13.15-14.00 – Przerwa obiadowa
14.00-14.30 – Prezentacja uDOMowić powiat krośnieński
- Katarzyna Solińska, historyczka sztuki, muzeolożka, kustoszka, lokalna kuratorka projekty „Powiaty”, reprezentuje powiat krośnieński
14.30-15.30 – Debata Festyn i co? Miejskie animacje na prowincji
Nie tylko festyn, nie tylko dożynki… Małe miasta kryją niezbadane architektoniczne perły, urbanistyczne założenia i wartościowe detale. Jak zainteresować „zwykłych” ludzi dziedzictwem i włączyć ich we współtworzenie wydarzeń kulturalnych? Jak popularyzować bez sztampy? Idealna miejska animacja na przykładzie „Powiatów” i nie tylko.
- Prelegenci:
- Aleksandra Chabiera, koordynatorka projektów międzynarodowych i krajowych, Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Mateusz Kiełczyński, założyciel Stowarzyszenia Droga Mleczna, lokalny kurator projektu “Powiaty”, reprezentuje powiat radomski
- Wojciech Lesiak, architekt, lokalny kurator projektu “Powiaty”, reprezentuje powiat cieszyński
- Marcin Medyński, kolekcjoner, regionalista, przewodnik, prawnik, reprezentuje Skarżysko-Kamienną
- Katarzyna Solińska, historyczka sztuki, muzeolożka, kustoszka, lokalna kuratorka projekty „Powiaty”, reprezentuje powiat krośnieński
- Marcin Zalewski, etnograf, animator kultury, dziennikarz, przewodniczący Fundacji Wybudowania, lokalny kurator projektu „Powiaty”, reprezentuje powiat brodnicki
- Prowadząca: Alicja Gzowska, historyczka sztuki, kuratorka projektu „Powiaty”
15.30-16.00 – Przerwa kawowa, podwieczorek
19.00 – Powiatowa Gala
Wręczenie nagród w 21 kategoriach dla lokalnych kuratorów projektu „Powiaty”.
- Prowadzenie:
- Alicja Gzowska, historyczka sztuki, kuratorka projektu „Powiaty”
- Zuzanna Mielczarek, architektka i badaczka, kuratorka projektu „Powiaty”, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
20.00 – Dyskoteka powiatowa
Zagrają dla nas:
- Newborn jr. https://soundcloud.com/newbornjr
- Freux https://soundcloud.com/freux
- Peoples https://radiokapital.pl/shows/peoples-radio/
- Oraz DJ @ducholozka
Warsztaty powiatowe, niedziela, 6 listopada, godz. 11.00-15.00
(Na każdy warsztat mamy po 15 miejsc. Jedna osoba może uczestniczyć w jednym warsztacie)
Warsztat – Mam w sercu małe miasteczka
Odwracając przekaz popularnego wiersza Bursy chcemy rzucić światło na nieoczywiste (czyżby?) piękno miast prowincjonalnych. Olga Drenda i Maciej Cholewa tę tematykę poznali od podszewki. W ramach spotkania popularni orędownicy małych miasteczek odkryją przed uczestnikami spotkania tajniki swojej pracy z tak zaskakującą materią, jaką są mniej popularne miasta i miasteczka.
- Prowadzący:
- Maciej Cholewa, artysta sztuk wizualnych, twórca projektu „Pozdrowienia z małego miasta”
- Olga Drenda, pisarka, eseistka, tłumaczka, autorka książki „Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”
Warsztat – Całe miasto w 15 minut
A gdyby tak… wsiąść na rower i w 15-minut od domu znaleźć się w szkole, pracy, przychodni, sklepie, urzędzie? A co jeśli po kwadransie spaceru większość spraw “na mieście” zostanie załatwiona? Bajka czy rzeczywistość? Idea 15-minutowego miasta przybiera na sile. Jak implementować jej założenia na polskim poletku? Czy małe ośrodki są idealnym laboratorium dla wytycznych miasta kompaktowego? O tym opowiedzą wybitne architektki: Agata Twardoch, ekspertka od architektury i polityki mieszkaniowej oraz Aleksandra Wasilkowska, badaczka targowisk i bazarków oraz autorka koncepcji Ekodzielnicy w Chrzanowie.
- Prowadzące:
- Aleksandra Wasilkowska, architektka, autorka koncepcji ekodzielnicy w Chrzanowie
- Agata Twardoch, architektka i urbanistka, autorka książki „Architektki. Czy kobiety zaprojektują lepsze miasta?”
Warsztat – Festyn i co? Miejskie animacje na prowincji
Jak wyrwać małe miasta z kulturalnego letargu? Jak wykrzesać z prowincji chęć do działania i uśpioną kreatywność? O tym opowiedzą artystka Olga Szczechowska i animator kultury (Fundacja Wybudowania), mieszkaniec Nowego Miasta Lubawskiego Marcin Zalewski, a za narzędzie prezentacji będą im służyć… nożyczki i stare gazety. Czeka nas warsztat kolażu z prowincjonalnym budownictwem w tle.
- Prowadzący:
- Olga Szczechowska, malarka, graficzka, ilustratorka
- Marcin Zalewski, etnograf, animator kultury, dziennikarz, przewodniczący Fundacji Wybudowania, lokalny kurator projektu „Powiaty”, reprezentuje powiat brodnicki
13.30-13.45 – Przerwa
13.45-15.00 – Podsumowanie