Skały i wzgórza, kamieniołomy i lasy, stal i ceramika – surowy, a zarazem fascynujący krajobraz i bogactwa naturalne Gór Świętokrzyskich. To one ukształtowały powojenną architekturę regionu.

Wystawa Ruch Tektoniczny to świetna okazja by poznać lepiej jeden z najstarszych geologicznie obszarów Europy.

Turyści w województwie świętokrzyskim chętnie odwiedzają miejsca o znaczeniu geologicznym. Region obfituje w bogactwa mineralne – od złóż piaskowców, wapieni oraz rud żelaza, miedzi czy ołowiu po unikatowy krzemień pasiaty. To tutaj odkryto i sklasyfikowano jako najstarsze znane człowiekowi tropy zwierząt lądowych na świecie. Można więc powiedzieć, że wszyscy pochodzimy spod Kielc. Jednak, mało kto wie coś więcej o architekturze regionu.

Ekspozycja w Instytucie Dizajnu to dobra okazja, by poznać to co najciekawsze w świętokrzyskiej architekturze. Od rozpoczętych jeszcze przed II Wojną Światową szpitali i szkół, przez zdobione, socrealistyczne gmachy wznoszone w latach pięćdziesiątych, ogromne osiedla i ekspresjonistyczne konstrukcje późnego modernizmu, powrót do tradycyjnej architektury i historyzmu w latach osiemdziesiątych po współczesne próby czerpania z unikatowych bogactw natury i krajobrazu.

Bogactwo architektury regionu nie wynika z liczby wybitnych budynków, ze znanych nazwisk projektantów czy ze spuścizny ogromnych założeń urbanistycznych. Tym, co w najciekawsze w historii tutejszej architektury, to jej ciągłość, współistnienie z krajobrazem i wykorzystywanie naturalnych bogactw regionu. Czerpanie z tradycyjnych technik, praca w często skomplikowanym terenie i walory krajobrazowe sprawiły, że architektura regionu wykształciła indywidualne cechy, z których dla współczesnych architektów i architektek płynie wielka lekcja pokory, współpracy i szacunku dla bogactw naturalnych i dla tradycji budowlanych Kielecczyzny.

Na wystawie zaprezentowane zostaną w dużej mierze nieznane dotąd obiekty oraz ikoniczne budynki, ilustrowane zdjęciami i makietami przygotowanymi przez pracownię ceramiczną Instytutu Dizajnu.

Organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki 
Współorganizator: Instytut Dizajnu w Kielcach
Kurator naukowy: Prof. dr hab. arch. Bolesław Stelmach
Kurator: Kacper Kępiński
Architektura wystawy: Dominika Janicka, Kacper Kępiński
Identyfikacja wizualna: Katarzyna Nestorowicz 
Opracowanie graficzne wystawy: Dariusz Ścisło, Agnieszka Serwicka
Produkcja: Mateusz Włodarek, Katarzyna Domańska
Program towarzyszący: Marta Baranowska, Katarzyna Domańska, Magdalena Storożenko-Polak
Komunikacja: Joanna Krupa, Magdalena Storożenko-Polak, Dominik Witaszczyk, Paula Dulnik
Tłumaczenia: Natalia Raczkowska
Realizacja wystawy: TERPLAN
Makiety: Marta Dachowska
Partnerzy: Muzeum Ziemi PAN, Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim
Podziękowania: Karolina Andrzejewska-Batko, Krzysztof Myśliński, Rafał Zamojski, Marcin Bednarczyk, Joanna Nowak, Rafał Wolski, Aleksander Salij, Gminna Biblioteka Publiczna w Samsonowie
Konsultacje merytoryczne: Anna Piontek, Michał Loba, Krzysztof Maliszewski, Ewa Nosowska
Wystawa dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wystawie towarzyszy nowa książka z serii Przewodniki – przewodnik Ruch Tektoniczny. To pierwsze takie opracowanie na temat świętokrzyskiej architektury. Książka prezentuje architektoniczną różnorodność regionu. Północ, która jest dużo silniej zurbanizowana, jest także bardziej obszernie prezentowana na stronach przewodnika. Znajdziemy w nim dzieła ikoniczne, takie jak na przykład dworzec autobusowy w Kielcach czy huta w Sandomierzu, jednak wśród opisywanych budynków są również te pozbawione cech wybitnych – ale stanowiące ważny zapis momentu dziejowego, w którym powstawały.

Autor publikacji: Kacper Kępiński
Redaktorka prowadząca: Karolina Andrzejewska-Batko

Tożsamość. 100 lat polskiej architektury to projekt wystawienniczy, w ramach którego przyglądamy się fenomenowi architektonicznemu po 1918 roku na terenie Polski.

Na wystawie możemy poznać efekty badań prowadzonych od 2019 roku. Analizie zostało poddanych pięć miast: Kraków (1918–1939; Sztuka), Warszawa (1939–1956; Władza), Lublin (1956–1970; Społeczeństwo), Poznań (1970–1989; Transfer) i Katowice (1989–2018; Przemiana). By lepiej zdefiniować tożsamość polskiej architektury i urbanistyki przez tożsamości lokalne, wraz z lokalnymi kuratorami, w kolejnych latach przyjrzeliśmy się również Bydgoszczy, Łodzi, Szczecinowi, Gdańsku, Olsztynowi i Radomiu.

Wystawa to efekt dyskusji o zachodzących zmianach w polskiej architekturze i urbanistyce ostatniego stulecia. To okazja nie tylko do promocji polskiej kultury architektonicznej, lecz zachęta do refleksji nad naszym otoczeniem i jakością przestrzeni, w której żyjemy.

Organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
Współorganizatorzy: Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Stowarzyszenie Architektów Polskich, Westival Architektury, Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie, MCSW „Elektrownia” w Radomiu
Kurator naukowy: Prof. dr hab. arch. Bolesław Stelmach
Zespół kuratorski:
Małgorzata Jędrzejczyk – Kraków
Grzegorz Mika – Warszawa
Marcin Semeniuk, Karol Krupa – Lublin
Alicja Gzowska – Poznań
Jakub Świerzawski – Katowice
Jacek Wiśniewski – Bydgoszcz
Błażej Ciarkowski, Karolina Taczalska – Łódź
Wojciech Bal – Szczecin
Justyna Borucka – Gdańsk
Renata Góralczyk-Osowicka – Olsztyn
Katarzyna Wiosna-Osóbka – Radom
Koordynacja i produkcja: Weronika Sołtysiak
Architektura wystawy: Centrala – Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis
Projekt graficzny wystawy: Tomasz Bersz
Przygotowanie zdjęć do druku: Tomasz Kubaczyk, Skanery Niewiarygodne
Teksty: Bolesław Stelmach, Weronika Sołtysiak, Alicja Gzowska, Karol Krupa, Grzegorz Mika, Małgorzata Jędrzejczyk, Marcin Semeniuk, Jakub Świerzawski, Jacek Wiśniewski
Redakcja: Urszula Drabińska
Tłumaczenie: Dorota Wąsik
Program edukacyjny, wydarzenia towarzyszące: Marta Baranowska
Komunikacja: Joanna Krupa, Dominik Witaszczyk, Katarzyna Nestorowicz
Partnerzy: DS Smith Polska, Partners Studio, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Monopolis
Współpraca: Stowarzyszenie Architektów Polskich
Tekturę do wykonania elementów wystawy wyprodukowano w DS Smith Polska.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Realizacja kompleksowego projektu działań edukacyjnych, wystawienniczych i wydawniczych „Architektura bliżej”