Obiekty zebrane na mapie to preteksty do podróży szlakami lokalnych tożsamości. To więcej niż jeden powód, aby wyjść z domu, poznać najbliższą okolicę, ale i bardziej odległe zakątki kraju. Mozaika… jest zbiorem otwartym, zmieniającym się z duchem czasu. Dlatego w programie spacerów uwzględniliśmy też miejsca, które znajdą się w kolejnych edycjach mapy.

Nowy cykl bezpłatnych, ogólnodostępnych spacerów nawiązuje do projektów realizowanych od 2018: „Z architektem po współczesnych przestrzeniach” oraz „Architektura w działaniu”. Celem cyklu spacerów jest tworzenie przestrzeni do rozmowy i budowanie świadomości na temat wartości lokalnej architektury oraz przestrzeni wspólnych. Wybrane obiekty odwiedzimy wspólnie z ich twórcami oraz zaproszonymi gośćmi. Wspólnie przyjrzymy się temu, jak stworzone przez nich przestrzenie działają i zmieniają się. Spotkania szlakiem Mozaiki… to również okazja do rozmowy o roli architektów i architektek w kształtowaniu naszej codzienności.

Targ w Błoniu z Aleksandrą Wasilkowską i gościnnym udziałem Zenona Reszki (Burmistrz Gminy Błonie) oraz Elżbiety Drapały (ZUK Błonie)

Nowa odsłona Targu w Błoniu to przykład dobrej, lokalnej architektury, służącej codziennemu życiu mieszkańców. Propozycja wpisania targowiska w centralną przestrzeń miasta jest odpowiedzią na zanikanie tej formy handlu. Projekt Aleksandry Wasilkowskiej znalazł się na shortliście obiektów nominowanych do jednej z najbardziej prestiżowych nagród architektonicznych: Mies van der Rohe Award 2024. W ubiegłym roku projekt został wyróżniony Grand Prix Nagrody Architektonicznej Polityki.

Most Europejski w Siekierkach z Tomaszem Maksymiukiem (MXL4 Architekci) i Igorem Szakowskim (p.o. Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego)

Projekt pracowni MXL4 (arch. Tomasz Maksymiuk we współpracy z arch. Aleksandrą Cegielską) uruchamia dialog pomiędzy historią i współczesnością. Architekci zachowali oryginalne przęsła mostu, podkreślając jego zabytkową strukturę. Platforma widokowa, wyraźnie kontrastująca z częścią historyczną, tworzy punkt obserwacyjny oraz miejsce spotkań dla mieszkańców i odwiedzających. Most przebiega nad rozlewiskami starorzecza Odry, stanowiącego siedlisko ptaków i obszar o ogromnej wartości przyrodniczej. Teren inwestycji jest częścią Cedyńskiego Parku Krajobrazowego i obszaru Natura 2000. Most wraz z platformą zdobył główną nagrodę „Property Design Award 2022” w kategorii „Najlepsza przestrzeń publiczna w Polsce”.

Enklawa przyrodnicza Bobrowisko w Starym Sączu z Anną Szewczyk-Świątek i Wojciechem Świątkiem (55Architekci)

Kładka nad rewirem bobrów to odpowiedź studia 55Architekci na niedostatek przestrzeni publicznych w mniejszych miejscowościach. Prosta bryła i naturalne materiały łączą obiekt z otoczeniem. Ścieżka, z elementami edukacyjnymi, pozbawiona balustrad wymusza na zwiedzających uważność i umożliwia spotkanie z przyrodą. Sekwencja kładek zwieńczona jest dwiema altanami obserwacyjnymi. Głównym założeniem projektu było udostępnienie walorów przyrodniczych w widłach Dunajca i Popradu przy zachowaniu nieinwazyjnego charakteru obiektu.

Pomosty nad Jeziorem Słupeckim z Pawłem Grobelnym

Złączone ze sobą drewniane okręgi oraz platforma widokowa usytuowana w pobliżu Kopca Szwedzkiego – w tym przypadku mała architektura pozwala nam podziwiać naturę z niedostępnych dotąd miejsc. Minimalistyczny projekt Pawła Grobelnego otrzymał nagrodę „Property Design Award 2024” w kategorii „Najlepsza przestrzeń publiczna w Polsce”.

Modernizacja Uniwersytetu Rzeszowskiego z Maciejem Trybusem (S.T. Architekci)

Projekt modernizacji i rozbudowy głównego gmachu Uniwersytetu Rzeszowskiego to przykład harmonijnego połączenia tradycji z nowoczesnością. Głównym celem inwestycji było dostosowanie obiektu do współczesnych standardów użytkowych, przy jednoczesnym podkreśleniu jego kulturowego znaczenia dla lokalnej społeczności. Budynkowi nadano nowy wyraz architektoniczny poprzez pionowe podziały filarów zwieńczonych linią gzymsu.

Zespół zabudowy wielorodzinnej Funduszu Mieszkań dla Rozwoju w Łowiczu z Rafałem Mazurem i Łukaszem Gajem

Białe, oszczędne w formie bryły ułożone w kształcie litery C to przykład funkcjonalnego osiedla z przestrzenią wspólną zaplanowaną w samym jego sercu. Rafał Mazur i Łukasz Gaj zadbali o te atuty mieszkań, które na rynku komercyjnym bywają zaniedbywane: efektywne wykorzystanie metrażu, ustawność pomieszczeń oraz możliwość naturalnego wietrzenia.

Muzeum Ognia w Żorach z Oskarem i Markiem Grąbczewskimi (OVO Grąbczewscy Architekci)

Miedziane blachy, z których wykonana jest elewacja, przywołują skojarzenie z płomieniami ognia. Budynek upamiętnia historię pożarów niszczących miasto Żory i tym samym staje się symbolem tego miejsca. Projekt pracowni OVO Grąbczewscy to też ukłon w stronę lokalnego przemysłu regionu, opierającego się na hutach i kopalniach.

Udział w wydarzeniach jest bezpłatny. Na wydarzenia obowiązują zapisy. Szczegółowe informacje będą publikowane na stronie niaiu.pl na około dwa tygodnie przed terminem wydarzenia. Na wybrane spacery odbywające się w mniej dostępnych lokalizacjach będziemy organizować dojazd.

Blisko 100 obiektów architektonicznych, 57 miejscowości oraz 90 polskich zespołów i pracowni architektonicznych – „Mozaika lokalnych tożsamości” to podręczna mapa stworzona przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki (NIAiU). Jej cyfrową wersję można pobrać za darmo, a papierowa jest dostępna w partnerskich instytucjach i organizacjach.

Pierwsza wersja mapy powstała w 2019 roku jako zwieńczenie serii wystaw Tożsamość. 100 lat polskiej architektury. Kolejne odsłony projektu prezentowane w wybranych miastach w roku 2022 roku. Nową wersję mapy poszerzono o nowe realizacje i kolejne obszary kraju. Na mapie NIAiU znalazły się więc obiekty z całej Polski, które obrazują skalę wyzwań i transformacji po 1989 roku.

Koncepcja cyklu: Marta Baranowska 
Współpraca merytoryczna i produkcyjna: Aleksandra Czapla, Magdalena Gołębiewska 
Komunikacja: Aleksandra Zaszewska, Dominik Witaszczyk 
Identyfikacja wizualna i opracowanie graficzne: Katarzyna Nestorowicz