BUDO: podsumowanie dotychczasowych działań

Projekt badawczy BUDO realizowany przez Fundację BRDA we współpracy z Narodowym Instytutem Architektury i Urbanistyki (NIAiU) to wstęp do programowego, kompleksowego podejścia do tematyki materiałów budowlanych i wykończeniowych z odzysku.

W ramach projektu grupa ekspertów i ekspertek z dziedziny architektury, działań społecznych, IT i e-commerce, wspólnie ustaliła ramy platformy online, która pozwoli agregować i opisywać materiały tak, by nadawały się do ponownego użycia.

Przez kogo? W BUDO, przede wszystkim na podstawie dotychczasowej wysyłki używanej stolarki okiennej do Ukrainy, zmapowaliśmy ogromny potencjał material reuse jako narzędzia pomocowego. Dlatego pierwszym odbiorcą naszych działań będą organizacje non-profit oraz instytucje pomocy społecznej, takie jak ośrodki pomocy społecznej, domy dziecka czy ośrodki wsparcia. To do nich kierujemy możliwość rezerwacji pozyskiwanych materiałów, które przysłużą się działaniom pomocowych.

Drugim odbiorcą naszego katalogu reuse będą projektanci i projektantki, którzy chcą do swoich projektów wprowadzać szerszą wartość środowiskową. Materiały budowlane z odzysku to wciąż jakościowe materiały – zmapowanie ich, dokładne opisanie i udostępnienie online to forma promowania ekologicznych rozwiązań w budownictwie i szansa na nową, ciekawą estetykę w architekturze.

Za nami cykl warsztatów, które odbyły się w listopadzie i grudniu 2022 w siedzibie NIAiU i były prowadzone przez facylitatorkę Agnieszkę Sikorską. Pierwszy warsztat pozwolił nam zawęzić zagadnienia, którymi będziemy się zajmować na pierwszym etapie projektu BUDO. Wiemy już, że ponowne wykorzystanie materiałów konstrukcyjnych, możliwość ich gromadzenia, ponownej certyfikacji, to proces kosztowny i wymagający. Dlatego w pierwszej fazie BUDO chcemy się skupić na materiałach wykończeniowych, oknach, drzwiach, odzyskiwanych parkietach czy oświetleniu. Tego typu obiekty są możliwe do pozyskania podczas rozbiórek niskim kosztem. Określiliśmy także najważniejsze grupy docelowe naszych działań oraz wartości, których będą poszukiwać w naszym programie.

To stanowiło podstawę do drugiego warsztatu , w ramach którego ubraliśmy podstawy programowe w formę platformy online. Platforma BUDO będzie stanowiła przestrzeń gromadzenia eksperckiej wiedzy z zakresu rozbiórek i materiałów reuse, będzie umożliwiała zgłaszanie się po materiały z odzysku (przez NGOsy i lokalne instytucje), kupowanie materiałów z odzysku w ramach finansowania działań społecznych (przez projektantów i projektantki) oraz zgłaszanie chęci przekazania materiałów na projekt. To tu będziemy dzielić się odkryciami dokonywanymi przy kolejnych rozbiórkach – w Polsce inwentaryzacja tego procesu w sposób przystępny dla architektów i architektek to wciąż mało zbadany obszar, a jest to obiecująca szansa na reuse na szerszą skalę.

Początek roku 2023 to pierwsza duża rozbiórka z której planujemy odzyskać jak największą liczbę materiałów. Ikoniczny biurowiec Atrium International, będący jednym z symboli warszawskiej architektury okresu transformacji, ustępuje miejsca nowemu wieżowcowi Upper One. W ramach naszej inicjatywy pragniemy dać nowe życie elementom Atrium, wykorzystując je na cele społeczne (między innymi w ramach akcji OKNO Fundacji BRDA) oraz badawcze i projektowe, realizowane wspólnie przez Fundację BRDA i NIAiU w ramach projektu BUDO. Wytypowanie wartościowych materiałów do ponownego użytku jest możliwe dzięki ich szczegółowej inwentaryzacji, którą przeprowadził współpracujący z nami architekt Michał Pyka w ramach swojego dyplomu na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Pierwsza wspólna wizyta NIAiU i BRDY na placu rozbiórki już miała miejsce.

Odzyskane materiały będą przechowywane w magazynie Fundacji BRDA, a o ich dalszych losach dowiecie się od nas z raportów i materiałów eksperckich, które sprawią, że reuse stanie się bardziej dostępny i powszechny.

Zespół

Joanna Lickiewicz (NIAiU), Denis Lyskovch (odpowiedzialny za UX design), Zofia Jaworowska (BRDA), Alexandra Mayboroda (projektowanie graficzne), Zuzanna Mielczarek (NIAiU), Anastasya Ponomaryova (Urban Curators), dr Adam Przywara (BRDA), Agnieszka Sikorska (prowadzenie warsztatów), Michał Sikorski (pracownia architektoniczna TŁO), Ludwik Trammer (odpowiedzialny za design platformy BUDO), Petro Vladimirov (architektura i kontekst ukraiński), Maria Zaleska (STÖK, e-commerce)