W tegorocznej edycji konkursu Nagroda NIAiU Przestrzeń wspólna jest wartością, jury w składzie: dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, prof. PŁ (Dyrektor NIAiU), mgr inż. arch. Magdalena Federowicz-Boule, dr inż. arch. Jerzy Grochulski, w kategorii dyplomowa praca projektowa przyznało:

Nagrodę Główną
Martynie Florek za pracę pod tytułem Centrum agrokultury miejskiej- metamorfoza terenów poprzemysłowych.
Promotor: dr inż. arch. Tomasz Głowacki
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Uzasadnienie:
Nagrodę przyznano za wyróżniającą się propozycję projektową przekształcenia zdegradowanego terenu poprzemysłowego w intensywnie zurbanizowanym terenie miasta. Przedmiotem pracy jest Centrum Agrokultury Miejskiej zlokalizowane na terenie byłego terminala kontenerowego nieopodal ulicy Krakowskiej we Wrocławiu. Projekt zakłada utworzenie nowego miejskiego ekosystemu bazującego na hodowli żywności przez mieszkańców, wykorzystanie jej w celach konsumpcyjnych i przetwarzanie materii biologicznej w sposób umożliwiający jej ponowne wykorzystanie. Kompleks ma pełnić także funkcję edukacyjną i społeczną, stanowiąc centrum rozwoju agroekologii i działalności związanej z rozwojem gospodarki o obiegu zamkniętym. Projekt jest więc jedną z odpowiedzi, co robić ze zdegradowanymi, poprzemysłowymi terenami w Śródmieściach miast, tak aby wielowymiarowo wzbogacić ich ofertę przestrzenno-programową. Należy też podkreślić, że poza programem społecznym i proekologicznym, użyte minimalne ale wyrafinowane i adekwatne środki wyrazu przestrzennego stanowią o wyjątkowych walorach pracy.

Wyróżnienie
Katarzynie Janaszek za pracę pod tytułem Wykorzystanie materiałów biodegradowalnych w projektowaniu architektonicznym. Laboratorium procesów biotwórczych w przestrzeni o wysokich walorach przyrodniczych na wybranym obszarze prawego brzegu Wisły w Warszawie.
Promotor: dr inż. arch. Artur Jerzy Filip
Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

Uzasadnienie:
Wyróżnienie przyznano za udaną analizę materiałów biologicznych nowej generacji wykorzystywanych w kreowaniu przestrzeni publicznych wraz z przykładem jej zastosowania. Projekt poparty jest szerokimi analizami, celem pracy jest znalezienie materiałów , które są wytwarzane w możliwie nieszkodliwy dla środowiska sposób i po zakończeniu eksploatacji materiału z powrotem wprowadzane do obiegu naturalnego w procesie biodegradacji. Dzięki czemu temat ekologii i zrównoważonego rozwoju nie opiera się tylko na redukcji aktywności działalności człowieka ale problem ekologiczny rozwiązywany jest poprzez reutylizację i znalezienie ponownego zastosowania materiałów w nowej gospodarce. Pomaga przywrócić równowagę pomiędzy światem przyrody, a aktywnością ludzi. Zaproponowane w projekcie różne formy zabudowy okolic mostu Świętokrzyskiego otwierają możliwości aktywnego uzupełniania układów kubaturowych, małą architekturą i zagospodarowaniem terenu wykonanym z materiałów recyclingowych i odzyskanych, generując aktywność społeczną, co jest również odpowiedzią na główną ideę konkursu.

Wyróżnienie
Mateuszowi Modzelewskiemu za pracę pod tytułem Zagospodarowanie wyspy Grodzkiej w Szczecinie. Heterotopia ogrodu jako narracja rozwijająca potencjał wyspy.
Promotor: dr inż. arch. Leszek Świątek
Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Uzasadnienie:
Jury Konkursu przyznało wyróżnienie pracy za podjęcie i interesujące rozwiązanie tematu zagospodarowania i publicznego udostępnienia przestrzeni ogrodów działkowych jako istotnego komponentu obszarów miejskich. Wartość funkcjonalna i estetyczna terenów ogrodów działkowych położonych często w centralnych fragmentach polskich miast wielokrotnie stanowi o jakości przestrzennej tych obszarów. To w wielu wypadkach jest powodem wielkiej komercyjnej presji inwestycyjnej, a przedstawiona w wyróżnionym projekcie koncepcja niewielkich obszarowo i równocześnie różnych funkcjonalnie interwencji architektonicznych jest przykładowym sposobem nadania tym terenom potencjału użytkowego, będącego podstawą dla ich ochrony przed ich przekształceniem w enklawy zamknięte dla szerszej grupy użytkowników. Nadanie niezagospodarowanym fragmentom ogrodów działkowych charakteru przestrzeni publicznych, uzbrojonych w podnoszącą ich wartość infrastrukturę społeczną, jest ważnym głosem w dyskusji jak można rozwiązać społeczny problem ochrony miejskich terenów zielonych przed ich zawłaszczaniem ze strony inwestorów komercyjnych, co stanowi, że projekt jest interesującą propozycją sposobu nadawania przestrzeni wartości społecznych.

Dzięki zaproponowanym rozwiązaniom Autor buduje wobec właścicieli ogrodów działkowych ofertę użytkową, która poprzez swą funkcjonalną wielowątkowość stanowić będzie siłę sprawczą dla tworzenia pomiędzy nimi istotnych i różnorodnych więzi interpersonalnych, stając się oczekiwaną osią dla socjalizacji tej grupy, a poprzez otwartość propozycji otwiera analogiczną możliwość kreowania podobnych relacji z innymi mieszkańcami miasta. Dodatkowym, ale równocześnie istotnym walorem pracy jest jakość proponowanych rozwiązań architektonicznych, które poprzez swą lapidarność stanowią przykład możliwości osiągania istotnych wartości w warunkach inwestycji niskobudżetowych. Projekt pokazuje również możliwość nadania wyrazistego charakteru architektonicznego przestrzeni, która z racji właściwego dla niej sposobu zagospodarowania nie jest przestrzenią uporządkowaną i przed proponowaną w projekcie interwencją, nie charakteryzuje się spójnym wyrazem estetycznym.

W kategorii teoretyczna praca magisterka, jury w składzie: dr inż. arch. Tomasz Sławiński (Wicedyrektor NIAiU), mgr Tomasz Fudala (kurator MSN), dr hab. Marta Leśniakowska, prof. (IS PAN) przyznało:

Nagrodę główną
Hannie Kraś za pracę pod tytułem Psycho-społeczna etyka projektowania dzielnic mieszkaniowych.
Promotor: dr hab. Jan Sowa
Wydział Zarządzania Kulturą Wizualną, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Uzasadnienie:
Pani mgr Hanna Kraś podejmując problem miasta jako szczególnego rodzaju dobra wspólnego lokalizuje swoje badania na etycznych aspektach dysponowania tym dobrem po to, by uwzględniało ono obecne powinności tego obszaru projektowania i w konsekwencji mogło służyć wszystkim jego użytkownikom, ich potrzebom i oczekiwaniom. Odpowiadając na pytanie, czym jest psycho-społeczna etyka projektowania Autorka konfrontuje strategie wypracowywane i praktykowane w myśli spółdzielczej, w XX wieku i dziś. Jest to jeden z kluczowych wątków pracy, który Autorka analizuje na przykładzie dwóch kluczowych z tego powodu realizacji: dwóch warszawskich założeń urbanistycznych, które dzieli czas powstania, ujawniający złożoność etycznego podejścia do mieszkalnictwa. Pierwszą jest WSM na warszawskim Żoliborzu, wzorcowe awangardowe osiedle sprzed 1939 r. realizujące lewicowe założenia programowe i ideologiczne wypracowywane w kręgu CIAM i grupy Praesens. Drugą jest powstałe siedem dekad później, na przełomie XX/XXI wieku, ekskluzywne osiedle Marina i Marina I na warszawskim Mokotowie, będące kwintesencją deweloperki późnego kapitalizmu z jego nadrzędną wartością własności prywatnej i indywidualnego zysku. Oba te osiedla są studiami przypadków. Konfrontując rozumienie etycznej wartości przestrzeni wspólnej sprzed stu lat z jej dzisiejszymi przewartościowaniami dokonującymi się pod wpływem zmian społeczno-kulturowych, Autorka ujawnia odmienność i zmienność w rozumieniu etyczności w procesie kreowania i dysponowania tą przestrzenią wspólną jako dobrem nadrzędnym.

Praca jest oparta na dobrze dobranej i krytycznie przepracowanej literaturze przedmiotu. Metodologicznie reprezentuje ujęcie interdyscyplinarne, sytuujące omawianą problematykę w polu współczesnych badań kulturowych i socjologicznych, angażując między innymi kontekst „tragedii wspólnego pastwiska” oraz sięgając po wypracowaną przez Sytuacjonistów metodę dryfu (dèrive), dla której kanoniczne jest studium Chombat’a de Lauwe’a („Paris et l”agglomeration parisienne”, 1952), gdzie zauważa się, że „miejskie sąsiedztwo jest zdeterminowane nie tylko przez geograficzne i ekonomiczne czynniki, ale także przez wyobrażenie, które mają jego mieszkańcy i ci, którzy zamieszkują inne sąsiedztwa”.

Biorąc pod uwagę wartości poznawcze rozprawy Pani mgr Hanny Kraś pt. „Psycho-społeczna etyka projektowania dzielnic mieszkaniowych” napisanej pod kierunkiem dr hab. Jana Sowy na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, praca została jednogłośnie wysoko oceniona przez jury V edycji konkursu za 2022 rok, zdobywając Grand Prix.

Wyróżnienie
Paulinie Niemyjskiej za pracę pod tytułem Badanie właściwości tynków termoizolacyjnych oraz analiza ich przydatności i bezpieczeństwa użycia w architekturze zabytkowej.
Promotor: dr Anna Zaręba
Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Uzasadnienie:
Jury postanowiło przyznać wyróżnienie powyższej pracy magisterskiej ze względu na interesujące, nowatorskie i wnikliwe podejście do bardzo ważnego i aktualnego tematu jakim jest termoizolacja budynków, których elewacje stanowią istotną wartość przestrzenną i tworzą ramy dla przestrzeni publicznych. Autorka dokonała przeglądu literatury międzynarodowej, przeanalizowała potrzeby krajowe i niedostatki w zakresie umiejętnej termoizolacji budynków zabytkowych w Polsce, skupiając się na zastosowaniu tynków termoizolacyjnych. Praca w umiejętny sposób łączy wieloaspektowe badania teoretyczne problematyki izolacji cieplnej i efektywności energetycznej budynków znajdujących się pod opieka konserwatorską, dokonane pod względem prawnym, społecznym i praktycznym z badaniami technicznymi oraz oceną właściwości i bezpieczeństwa stosowania tynków termoizolacyjnych dostępnych na rynku polskim. W ten sposób, praca oprócz walorów badawczych w zakresie teorii stała się jednocześnie cennym narzędziem praktycznym dla architektów i inżynierów działających w szeroko pojętym obszarze rewitalizacji. Jury doceniło wartości teoretyczne i praktyczne pracy oraz umiejętne powiazanie wielu aspektów podjętego zagadnienia – od elementów estetycznych po ściśle techniczne, a także aktualność tematu wobec nadchodzących kryzysów energetycznych.

Wyróżnienie
Dominice Ludvikovej za pracę pod tytułem New Stories of Train Station
Promotor: dr hab. inż.arch. Alina Pancewicz, prof. PŚ
Wydział Architektury, Politechnika Śląska

Uzasadnienie:
Praca dotyczy przyszłego życia opuszczonych dworców kolejowych na polsko-słowackim pograniczu. Autorka opiera swoje badania na przykładach zlokalizowanych w Katowicach, Zwardoniu, Zilinie i Rajcu. Stacje te znajdują się na jedynej funkcjonującej linii łączącej Słowację z Polską. Jako przedmiot rozważań bierze ich możliwe wykorzystanie na potrzeby lokalnych społeczności, a także adaptację i rozwój. Jury doceniło, że w warstwie historycznej praca pokazuje ewolucję dworców i zmiany, jakie zaszły wraz z pojawieniem się nowych technologii oraz przemian społeczno-politycznych. Wartością pracy jest prezentacja możliwych modelowych rozwiązań dla dworców i ich adaptacji z opuszczonych budynków w centra lokalne służące społecznościom badanych miejscowości. Jury wysoko oceniło katalog towarzyszący pracy, stworzenie bazy danych opuszczonych dworców na wspomnianej linii kolejowej oraz sposób wykorzystania przez autorkę materiałów archiwalnych.

Gratulujemy!