Weekend architektury w Gdyni 2022. Podsumowanie
Dwunasta edycja Weekendu Architektury w Gdyni odbyła się pod hasłem „Iluzja” i motto te przewijało się podczas spacerów, prelekcji, wystaw i pokazów.
Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki jest Głównym Partnerem Strategicznym wydarzenia i jak co roku włączył się w program działań.
Archiprelekcje
Tegoroczne prelekcje – oprócz głównego hasła festiwalu – Iluzja – poruszyły wątki nowych: odbudowanych bądź przetransformowanych – miast, architektury i przestrzeni publicznych, a także poddały analizie te miejsca, które w naszej świadomości tworzą unikalny kod miasta, definiują jego wnętrze, kreatywną oraz ponadczasową przestrzeń emocjonalną. Wykład dyrektora NIAIU – dr hab. inż. arch. Bolesława Stelmacha pt.: Kod Miasta. Studium przypadku, przybliżył słuchaczom projekty i procesy rozbudowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Nowy Kair – Projekt Nowej Stolicy Egiptu. Prelekcja Katarzyny Domagalskiej (NIAIU) o budowie nowej stolicy Egiptu – miasta na środku pustyni odniosła się do tematu tegorocznego weekendu – „Iluzja”
Archispot
Podczas Archispotu „Laboratorium przestrzeni miejskiej”, formuły interdyscyplinarnego spotkania projektantów, aktywistów, przedstawicieli instytucji kontynuowanej od zeszłorocznej edycji, uczestnicy tym razem wzięli na warsztat obszar zielonej Alei 17 Grudnia w Gdyni wraz z jej potencjalnym przedłużeniem do PPNT (Pomorski Park Naukowo-Technologiczny). Celem spotkania uzgodnionym wspólnie z organizatorami Weekendu Architektury było opracowanie roboczej koncepcji rozwoju obszaru, a także zweryfikowanie założenia linearnego parku wzdłuż torów kolejowych o roboczej nazwie Green Line Gdynia. Uczestnicy Archispotu podczas dwudniowego działania: spaceru badawczego i dyskusji podsumowującej, badali możliwość i zasadność połączenia różnorodnych obszarów w kontekście uwarunkowań urbanistycznych i społecznych. Obszar Alei 17 Grudnia rozciągający się pomiędzy stacjami SKM Gdynia Główna i Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana, a także niejednorodny teren wraz z „działkami mieszkalnymi” położony dalej w kierunku kładki „Redłowo”, były przez uczestników badane pod kątem możliwości (potencjałów) i zagrożeń (wyzwań) w kontekście ich połączenia (koncepcja linearnego parku). Spacer i dyskusja pozwoliły wyodrębnić cztery istotne części badanego obszaru, w tym kluczowy węzeł komunikacyjnu, a także uwypuklić ich różnorodność funkcjonalną oraz istotną warstwę społeczną. Uczestnicy pracowali z mapą, ale też wnioski uzupełniali o uproszczone badania etnograficzne.
Jednym z istoniejszych zagadnień, które pojawiły się w dyskusji, była relacja pomiędzy myśleniem i projektowaniem całościowym – w większej skali, a narzuconym lub zaplanowanym działaniem etapowym lub fragmentarycznym. Jednym z potencjalnych zidentyfikowanych ryzyk było również „przeprojektowywanie” istniejącej przestrzeni bez uwzględnienia jej konteksu i tożsamości lokalnej, innymi słowy narzucenie pewnej wizji bez zaadaptowania potencjału i możliwości już istniejących. Remedium, które mogłoby odpowiedzieć na te zagrożenia, jest np. działanie punktowe, placemakingowe, ale w ramach wcześniej założonego procesu – zaprojektowanego scenariusza. Archispot był okazją do dyskusji nie tylko o konkretnej przestrzeni w mieście, ale i o metodolgii pracy z przestrzenią w kontekście udziału różnych interesariuszy, różnych uwarunkowań planistycznych, urbanistycznych czy społecznych.
Wnioski z warsztatu zgodnie z ideą organizatorów mają być impulsem do szerszej dyskusji, a w dalszej perspektywie także do stworzenia strategii i koncepcji projektowej dla tego obszaru. Szczegółowe podusmowanie zostanie zawarte w publikacji pofestiwalowej – Archi Zeszycie. Dwudniowe działania w formule spaceru badawczego z elementami warsztatu było koordynowane i moderowane przez Martę Baranowską (NIAiU) oraz Barbarę Marchwicką (UM Gdynia, LIS Gdynia). Przy realizacji współpracowali również: Jacek Debis (Dyrektor projektów strategiczych AR Gdyni), Arkadiusz Brzęczek i Aleksander Wadas (Aleksander Wadas Studio).
Spacery i warsztaty dla dzieci
Natalia Gaweł, tegoroczna absolwentka Archi:kultury, nowego kierunku studiów podyplomowych zainicjowanego przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Wydział Architektury w Krakowie oraz Wydział Architektury w Gdańsku przygotowała warsztat dla dzieci pt. UrbanDentist. Wraz z grupą uczestników i rodziców przyglądaliśmy się architekturze i przestrzeni publicznej najmłodszej dzielnicy miasta, czyli Działkom Leśnym.
Zajęcia były skierowane do dzieci w wieku 9-13 lat i podejmowały tematykę przestrzeni publicznych i roli najmłodszych mieszkańców w możliwości zmian w ich najbliższe otoczenie. Warsztaty zakładały kilka etapów. Pierwszym z nich był „przegląd”, czyli spacer badawczy ze znawcą i mieszkańcem dzielnicy Działki Leśne- Jankiem Rutką. Wspólnie analizowaliśmy ubytki i tkankę istniejącą miejsca. Ponadto zastanawialiśmy się co wyróżnia dzielnicę na tle innych oraz co tworzy kod genetyczny miejsca. Kolejnym etapem był „odcisk”, czyli makieta pokazująca rzeźbę terenu oraz teren, który wspólnie wybraliśmy jako temat do dalszych prac projektowy. Propozycję dzieci były ich pomysłami na to co mogłoby pojawić się w dzielnicy i odpowiadać na potrzeby wszystkich jej użytkowników. Podczas warsztatów powstały m.in. tyrolka, która pozwalała na przemieszenie się z najwyższego punktu działek na przystanek autobusowy, punkt widokowy będący jednocześnie rzeźbą czy plac zabaw dla psów i ławki.
Rodzinny spacer z Małym architektem
Wraz z Belką Słupeczańską, bohaterką książki „Mały architekt. Przybornik do oglądania miasta” autorek Kasi Domagalskiej i Marty Kwiatek wyruszyliśmy w odkrywanie architektury Gdyni. Podczas spaceru wykorzystaliśmy specjalne przyrządy do badania miasta tj. lupy, miarki do mierzenia wysokości budynków, ramki do kadrowania, „łapacz pionu”. Polem doświadczalnym była dzielnica Działki Leśne, zaczęliśmy od ul. Słupeckiej, stamtąd powędrowaliśmy na ul. Pomorską (gdzie podjęliśmy wyzwanie mierzenia komina budynku), schodkami do góry weszliśmy na ul. Karpacką, gdzie przeanalizowaliśmy dom architekta Jana Zbigniewa Śmidowicza – budowniczego Portu Gdyńskiego/ nabrzeży. Podczas spaceru próbowaliśmy spojrzeć na przestrzeń dzielnicy w inny sposób, patrzeć na budynki z wysoka, zmieniać ich kolory lub kadrować ulubione detale domów. Spacer prowadziły Katarzyna Domagalska i Olga Obst.