Zajęcia dla studentów odbywają się w formule hybrydowej. Dużym atutem są stacjonarne zjazdy studentów, które odbywają się w trzech, atrakcyjnych kulturowo, architektonicznie i urbanistycznie lokalizacjach: w Gdańsku, Krakowie i Warszawie/Szuminie. Zjazdy stacjonarne studentów Archikultury w tym roku akademickim odbyły się w dniach 25-26 czerwca pod wspólnym hasłem „Eksperyment, narracja i interpretacja”.

Warszawskie spotkania to poszukiwanie archikultury w miejscach zaprojektowanych przez architektów Zofię i Oskara Hansenów. Studenci poprzez ćwiczenia i warsztaty doświadczali przestrzeni osiedla Przyczółek Grochowski oraz Domu Hansenów w Szuminie.

Ważną częścią działań w terenie były warsztaty z dostępności. Analizując przestrzeń mieszkaniową oraz przestrzenie publiczne osiedla studenci zastanawiali się nad rozwiązaniami projektowymi pod katem osób z niepełnosprawnością oraz inkluzywnością osiedla. Celem warsztatów było wskazanie wpływu rozwiązań projektowych architektonicznych i urbanistycznych, a także późniejszych działań oddolnych, na możliwość korzystania, funkcjonalność i sposób odbierania przestrzeni przez osoby wymagające dostosowań. W pierwszej części warsztatów studenci wcielili się w role osób z niepełnosprawnością ruchu, wzroku, a także w spektrum autyzmu. Ich zadaniem było pokonanie wyznaczonej trasy, imitującej naturalne ruchy mieszkańców osiedla, takie jak przejście ze szkoły do placu zabaw, itp. Wykorzystywali przy tym dostarczone przez prowadzącą z Fundacji Kulawa Warszawa narzędzia: wózki, białe laski, okulary ograniczające pole widzenia i zaciemniające. Następnym etapem było wskazanie przez poszczególne grupy barier architektonicznych oraz dobrych rozwiązań ułatwiających poruszanie i orientację przestrzenną na planie osiedla. Na zakończenie przewidziana została próba wspólnego wypracowania rozwiązań likwidujących przeszkody. Studenci wzmocnili poczucie, iż edukacja architektoniczna jest niezwykle istotna dla zwiększania świadomości użytkowników przestrzeni, gdyż pozwala nie tylko rozumieć założenia projektowe i proces realizacji, lecz także inicjować dobrze zorganizowane działania naprawcze, w miejscach które ich wymagają. Częścią warsztatów był wykład o historycznych i oryginalnych założeniach projektowych osiedla opracowanych przez architektów Z.i O. Hansenów. Wykład i spacer po osiedlu prowadzony przez historyka sztuki i architektury, kuratora Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Domu Hansenów w Szuminie Tomasza Fudalę. Warsztaty z dostępności prowadzone były przez Katarzynę Cimoch z Fundacji Kulawa Warszawa.

Dugi dzień to działania w terenie w Domu Hansenów w Szuminie pt. „Dom jako Forma Otwarta”. Studenci uczestnicząc w warsztatach choreograficznych analizowali przestrzeń poprzez ruch oraz odkrywali architekturę jako zjawisko dynamiczne podane ciągłym przemianom. Dom Hansenów to architektura, która inicjuje ruch, zacheca do interakcji i wkroczenia z działaniem w przestrzeń. Ćwiczenia z Formy Otwartej -to otwarcie architektury na współtworzenie jej przez użytkowników. Architektura wystąpiła w roli „chłonnego tła” eksponującego wydarzenia codziennego życia nastawiona na partycypację i proces. Eksperymentując z narzędziami inspirowanymi instrumentami dydaktycznymi Hansena, studenci analizowali obiekt, ogród, las i szumińskie okolice.

Warsztaty terenowe prowadzone były przez Alicja Czyczel (choreografia i ruch), Katarzynę Domagalską (NIAIU), Katarzynę Witt (Kolektor).

Krakowskie spotkania to zgłębianie tematu dziedzictwa architektonicznego. Tematem sobotnich zajęć była interpretacja dziedzictwa architektonicznego Nowej Huty. Podczas wycieczki terenowej poprowadzonej przez Michała Wiśniewskiego z Międzynarodowego Centrum Kultury uczestnicy zapoznali się z historia i rozwojem Nowej Huty i jej współczesnym miejscem w obszarze całego Krakowa. Po południu w Centrum Kultury im. Norwida wraz z dr Jarosławem Klasiem, animatorem kultury i kulturoznawcą odbył się panel dyskusyjny na temat działań kulturowych podejmowanych przez instytucje na terenie Nowej Huty związane z przestrzenią architektoniczno – urbanistyczną, włączanie społeczności w działania i nowych wyzwań stojących przed dzielnica wynikających ze zmian klimatycznych czy przekształceń terenów poprzemysłowych.

W niedzielę odbyły się zajęcia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej prowadzone przez architektkę Patrycję Haupt, prof PK, oraz architektkę Elżbietą Kusińską. W ramach prowadzonego na wydziale Laboratorium Dostępności poprowadzono zajęcia terenowe i warsztatowe na temat identyfikacji przestrzeni architektoniczno – urbanistycznej w aspekcie potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Odbył się spacer badawczy, w którym uczestnicy dzięki rekwizytom laboratorium mogli wcielić się w osoby z niepełnosprawnościami i doświadczyć barier w przestrzeni architektoniczno – urbanistycznej. Zajęcia polegały na identyfikacji problemów z punktu widzenia osób z OzN w wyznaczonym obszarze a następnie w trakcie warsztatów grupowych uczestnicy opracowali rekomendacje oraz działania naprawcze dla wybranych fragmentów przestrzeni.

Zjazd zakończył się wizytą w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie, gdzie wraz Michałem Wiśniewskim oraz architektką Dorotą Wantuch – Matlą z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie uczestnicy zapoznali się z działalnością tej organizacji. Odbyła się również dyskusja podsumowująca działania dydaktyczne w okresie całych studiów oraz zjazdu stacjonarnego w Krakowie.

W sobotę arch. Marek Wysocki, ekspert ds. dostępności przeprowadził spacer badawczy oraz zajęcia warsztatowe z zakresu identyfikacji przestrzeni architektoniczno-urbanistycznej z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Podczas spaceru uczestnicy zjazdu doświadczali braku dostępności i istnienia barier architektonicznych w przestrzeni używając rekwizytów, które pozwoliły odczuć potrzeby oraz trudności w poruszaniu się osoby z niepełnosprawnościami. Trasa spaceru wiodła przez miejsca, które ze względu na swoją funkcję i lokalizację powinny być dostępne dla OzN. Spacer rozpoczął się przed budynkiem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, prowadził ulicami Głównego Miasta, a zakończył się w Złotej Bramie, siedzibie Pomorskiej Okręgowej Izbie Architektów RP. Po zajęciach terenowych odbyły się warsztaty grupowe, podczas których uczestnicy zjazdu zaproponowali działania naprawcze dla wybranych fragmentów przestrzeni architektonicznej.

Druga część sobotnich zajęć również dotyczyła spaceru, tym razem architektonicznego
z elementami spaceru badawczego, przeprowadzonego przez architektkę Elżbietę Marczak. W toku zajęć uczestnicy zjazdu zapoznali się z zagadnieniami dziedzictwa architektonicznego, współczesnej interpretacji dziedzictwa oraz inspiracji, naśladownictwa i stylizacji w architekturze. Obszarem badań było Główne Miasto oraz Wyspa Spichrzów w Gdańsku. Jako podsumowanie dnia odbyła się dyskusja i prezentacja materiałów pozyskanych podczas spaceru.

W niedzielę zajęcia rozpoczęły się w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie uczestnicy zjazdu spotkali się w głównym projektantem obiektu arch. Jackiem Droszczem, który wprowadził słuchaczy w arkana projektu uzupełnionego pokazem slajdów z przebiegu prac projektowych i wykonawczych. Uczestnicy zjazdu wysłuchali wykładu projektanta oraz odbyli z nim spacer wokół obiektu. Następnie, pod opieką pracownika Muzeum uczestnicy zjazdu zostali oprowadzeni po obiekcie, gdzie zapoznali się z różnymi scenariuszami oraz sposobami przygotowywania wystaw stałych i czasowych. W drugiej części dnia odbyły się warsztaty Design Thinking przeprowadzone przez arch. Joannę Kowalewską, podczas których uczestnicy zapoznali się z metodą twórczego rozwiązywania problemu, tworzeniem „persony” i definiowaniu jej potrzeb. Podsumowaniem drugiego dnia zjazdu były warsztaty dramy przeprowadzone przez arch. Piotra Marczaka, podczas których słuchacze wcielali się w postaci, których postawy
i doświadczenia miały wpływ, np. na podjęcie decyzji w procesie inwestycyjnym.

Zespół koordynatorów studiów Archi:kultura. Edukator architektoniczny:
Dorota Wantuch-Matla – Kierowniczka studiów Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
Katarzyna Domagalska – Kierowniczka merytoryczna ze strony NIAiU
Elżbieta Kusińska – Koordynatorka studiów, Wydz. Architektury Politechniki Krakowskiej
Piotr Marczak – Koordynator studiów, Wydz. Architektury Politechniki Gdańskiej

Patronat medialny: