Powszechna edukacja architektoniczna. Doświadczenia polskie i kształcenie incydentalne

Tuż po wielkanocnej przerwie, ukazała się kolejna z zapowiadanych we wrześniu ubiegłego roku dwóch książek podejmujących zagadnienie powszechnej edukacji architektonicznej (PEA).

Książka poświęcona jest przede wszystkim zagadnieniu edukacji o przestrzeni i środowisku zbudowanym w Polsce. Autorkami publikacji są Anna Martyka, Agata Ruchlewicz-Dzianach i Dorota Wantuch-Matla – członkini zespołu ds. Powszechnej edukacji architektonicznej działającego przy NIAiU.

We wprowadzeniu do książki napisano:

>>Niniejsza publikacja jest kontynuacją i zarazem rozwinięciem wcześniejszego opracowania pt.  „Powszechna edukacja architektoniczna.  Ewolucja idei i doświadczenia zagraniczne” (Wantuch-Matla, Martyka, 2020), w którym zaprezentowano historię rozwoju edukacji architektonicznej na przykładzie kilkunastu państw europejskich. (…) Pierwszy rozdział książki został poświęcony tematowi edukacji architektonicznej w Polsce – od jej początków po współczesność. Badaniami objęto polskie inicjatywy i działania podejmowane po przełomowym 1989 roku. Był to nie tylko czas transformacji ustrojowej w Polsce, ale też rok, w którym zorganizowano jedne z pierwszych warsztatów projektowych dla dzieci pt. „Dom w mieście”. Zostały one przygotowane w ramach III Międzynarodowego Biennale Architektury w Krakowie przez Annę Palej i Grażynę Schneider-Skalską z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, przy wsparciu General Education Group działającej w strukturach Royal Institute of British Architects (RIBA). Zaprezentowany dobór przykładów – działalności poszczególnych osób (pasjonatów i wolontariuszy) oraz zespołów, stowarzyszeń, instytucji, grup formalnych i nieformalnych – nie wyczerpuje wszystkich działań na polu szeroko rozumianej  edukacji środowiskowej,  niejednokrotnie  równie ciekawych i wartościowych. Bazuje on  raczej na  dostępności informacji  na temat  tych inicjatyw, nierzadko rozproszonych i wycinkowych. Dużym ułatwieniem w orientacji w gąszczu wątków edukacyjnych były dla nas reporterskie relacje oraz wywiady i rozmowy z entuzjastami i praktykami zajmującymi się edukacją architektoniczną na gruncie polskim. (…)

W   drugim rozdziale zaprezentowano zróżnicowane formy edukacji architektonicznej, zwanej  incydentalną, niezwiązane  z systemem edukacyjnym i skierowane do osób w różnym wieku, w wielu przypadkach odbywające się w  ramach włączania mieszkańców miast w procesy partycypacji społecznej. Zarysowane tło historyczne, przedstawienie polskiej sytuacji w kontekście zagranicznych przykładów opisanych we wspomnianej już książce pt. „Powszechna edukacja architektoniczna. Ewolucja idei i doświadczenia zagraniczne”, a ponadto  rozwinięcie  wątku  nieformalnych  działań  edukacyjnych  miały  na  celu nakreślenie  szerszego  obrazu  obecnej  kondycji  kształcenia  architektonicznego w   naszym kraju. Chodziło także o to, by na obecną sytuację edukacji architek-tonicznej w Polsce spojrzeć nie jak na rodzaj stop-klatki, uchwyconej tu i teraz, ale jak na proces, który postępuje z różną dynamiką – raz szybciej, raz wolniej, a  którego wzloty i upadki warto zauważyć i skojarzyć z innymi, zupełnie niearchitektonicznymi czynnikami.

Ostatni rozdział książki stanowi próbę podsumowania zgromadzonej wiedzy, a także diagnozy bieżącej sytuacji oraz identyfikacji zarówno głównych, aktualnych wyzwań powszechnej edukacji architektonicznej w Polsce, jak i potencjalnych barier, które mogą wpływać na hamowanie jej dalszego rozwoju. Uzupełnieniem opracowania są aneks, w którym zawarto kwestionariusze z badań eksploracyjnych, bibliografia wraz ze stronami internetowymi, a także spis ilustracji i tabel. <<

Patroni książki: Mazowiecka Okręgowa Izba Architektów RP, Narodowy Instytutu Architektury i Urbanistyki
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego

Książkę można kupić na stronie wydawnictwa.