Burzliwa historia Warszawy w pierwszych dekadach XX wieku uwydatniła rolę urbanistyki i architektury w  kształtowaniu tożsamości stolicy Polski.  Wielkie dzielnice mieszkaniowe czy reprezentacyjne dystrykty rządowe stawały się narzędziami w rękach decydentów, którzy w ten sposób tworzyli scenografię dla spektaklu władzy. Były świadomie kształtowanymi przestrzeniami, których urbanistyka i architektura służyły polityce historycznej, propagandzie,  budowie pomników dla totalistycznych idei. Na wystawie przyjrzymy się,  jak architektura i władza przenikają się, kształtując nierzadko najwybitniejsze dzieła architektury epoki.

Wystawa prezentuje przykłady architektury i projektowania miasta po 1956 roku, które wpłynęły na tożsamość współczesnego Lublina. Realizowane wówczas budownictwo mieszkaniowe przyjęło formę nowoczesnych osiedli o przyjaznych mieszkańcom przestrzeniach wspólnych, wyposażonych w zieleń i infrastrukturę – place zabaw oraz obiekty oświatowe, handlowe, itp. Wybudowano też wiele istotnych dla lublinian obiektów, jak dworzec autobusowy, Powszechny Dom Towarowy, nowe gmachy Dzielnicy Uniwersyteckiej. W planie urbanistycznym Lublina, przygotowanym przez zespół Romualda Dylewskiego, nakreślono kontynuowane do dzisiaj kierunki rozwoju miasta, w oparciu o idee strefowania, tworzenia dzielnicowych centrów i wykorzystania ukształtowania terenu. W 25. rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku odsłonięto pomnik i mauzoleum, symbolizujące wielką traumę i zmianę struktury społecznościowej miasta.

W latach 70. i 80. Poznań był miastem w ciągłym ruchu – tu krzyżowały się drogi ludzi, towarów, środków oraz idei. Jest to też czas kluczowych przekształceń politycznych i społecznych, mających bezpośredni wpływ na kulturę architektoniczną. Rozmach inwestycyjny lat 70. to plany przejścia z koncentrycznego na liniowy układ miasta, projekty premetra, czyli Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST), tras szybkiego ruchu i towarzyszącej im infrastruktury. W budownictwie dominowała wielka płyta, ale jednocześnie nastąpił zwrot ku bardziej zhumanizowanym, kameralnym sposobom kształtowania osiedli wznoszonych na kształt historycznych miasteczek przez małe spółdzielnie. To jeden z symptomów dążenia społeczeństwa ku samorządności i demokracji, podobnie jak oddolne wznoszenie w pobliżu osiedli kościołów. Wzrasta zainteresowanie historyczną i kulturową tożsamością otoczenia, świadomość ekologiczna i krajobrazowa (Wielkopolski Park Narodowy, Jezioro Malta).

Architektura Katowic po 1989 roku na nowo odczytuje wartości zakodowane w minionych epokach. Począwszy od XIX-wiecznych fabryk i kopalni przez międzywojenną modernę po socmodernistyczne ikony Górnego Śląska i Zagłębia – współcześni architekci i architektki czerpią z najlepszych wzorców w warstwie estetycznej i formalnej. Jest to widoczne na tak różnych przykładach, jak budynek Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego, Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach czy budynek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Zabrzu.

Odwołania do górniczych tradycji ziemi śląskiej wyrażają się w niektórych projektach przez osadzenie elementów użytkowych budynków zarówno na ziemi, jak i pod nią. Powojenne budynki-ikony – Spodek, os. Tysiąclecia, os. Gwiazdy – stają się wizualnymi motywami kojarzonymi jednoznacznie z regionem i dają kontekst dla śmiałych architektonicznych wizji rozwijanych m.in. w dużych, publicznych budynkach katowickiej Strefy Kultury. Oprócz tworzenia nowych budynków, rewitalizacji poddawane są obiekty o często jeszcze pruskim i niemieckim rodowodzie, współistniejące w wielowymiarowej historii przestrzeni całego regionu.