22.02 (poniedziałek), godz. 18.00 – rozmowa online
Architekci zmian w przestrzeni Ściany Wschodniej
Prowadzenie: Hubert Trammer
Link do transmisji YouTube

Zmiany zachodzące w przestrzeni warszawskiej Ściany Wschodniej są przedmiotem licznych dyskusji, wpisujących się w ogólną refleksję na temat ochrony architektury z drugiej połowy dwudziestego wieku. Są one częścią szerszej debaty – dotyczącej tego, w jakim stopniu dzieła architektury powinny podlegać ochronie, a na ile mogą być przekształcane lub zastępowane nowymi. Na wystawie „Ściana Wschodnia. Architektura Zbigniewa Karpińskiego” i w treści wykładów towarzyszących można znaleźć krytyczne odniesienia do zmian realizowanych w przestrzeni Ściany Wschodniej.

Udział wezmą:

Henryk Łaguna i Dariusz Hyc z pracowni MAAS, której projekt wspólny z pracownią Bulanda Mucha Architekci w 2004 roku zajął pierwsze miejsce w konkursie na koncepcję rewitalizacji otoczenia DT Wars, Sawa i Junior (w tym Pasażu Wiecha) w Warszawie. Był on zorganizowany na zlecenie firmy DTC RE – właściciela d. Domów Towarowych „Centrum” przez Oddział Warszawski SARP we współpracy z Naczelnym Architektem Miasta Michałem Borowskim. Pracownia MAAS zrealizowała w przestrzeni Ściany Wschodniej przekształcenie Pasażu, nadbudowę i przekształcenie elewacji domów towarowych, oraz będący na ukończeniu pawilon u zbiegu ulicy Chmielnej i Pasażu Wiecha.

Bartłomiej Gowin z biura Gowin/Siuta, które dzięki zwycięstwu w konkursach zrealizowało nową wersję Rotundy PKO i przekształcenie przestrzeni przylegającej do nowego pawilonu Zodiak. Pierwszy z nich to konkurs architektoniczny CHANGING THE FACE, współorganizowany w 2013 roku przez PKO Bank Polski, firmę DuPont, Oddział Warszawski SARP oraz Polski Oddział Green Building Council. Drugi to konkurs zorganizowany w 2015 roku przez Oddział Warszawski SARP we współpracy z miastem stołecznym Warszawa i firmą Lafarge.

Piotr Bujnowski, który, wraz z Martinem Tröthanem z wiedeńskiego biura Ernst Hoffmann, jest autorem będącego na ukończeniu wieżowca Widok Towers powstającego na miejscu wyburzonego biurowca Universal.

Całość rozpoczniemy od krótkich prezentacji zaproszonych architektów, którzy wyjaśnią, jaka koncepcja i założenia stały za ich realizacjami w przestrzeni Ściany Wschodniej. Większość czasu poświęcimy na wspólnie zadawane pytania, odpowiedzi oraz wymianę refleksji.
_
MAAS – pracownia architektoniczna założona w 1997 roku przez architektów Dariusza Hyca i Henryka Łagunę. Zrealizowała liczne domy mieszkalne jedno i wielorodzinne, obiekty biurowe i produkcyjne, a także projekty dotyczące obiektów istniejących. Oprócz zmian w przestrzeni Ściany Wschodniej są wśród nich rekonstrukcje pawilonów dworców Warszawa Ochota i Warszawa Powiśle, oraz przebudowa i rozbudowa dawnego Hotelu Saskiego, a także dawnego zespołu Holland Park.

GOWIN/SIUTA – autorskie biuro projektowe założone w roku 2013 przez architektów Bartłomieja Gowina i Krzysztofa Siutę. Domeną pracowni są projekty budynków biurowych, użyteczności publicznej, obiektów kultury oraz projekty z zakresu planowania przestrzennego. Pracownia zajmuje się również opracowywaniem projektów mieszkaniowych, handlowych oraz przemysłowych, a także projektami wnętrz wraz z wyposażeniem indywidualnym.

Piotr Bujnowski – prowadzi od 2014 roku własną pracownię. Realizuje budynki biurowe, edukacyjne i mieszkalne. Jest laureatem konkursów architektonicznych. Między innymi na Izbę Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli, kompleks szkolny w Białołęce i budynek Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego (wspólnie z Projekt Praga).

28.10 (środa), godz. 18.00 – wykład

Serce miasta. Jak w XX wieku projektowano śródmieścia

Prowadzenie: Anna Cymer

Link do transmisji online: Youtube

Ściana Wschodnia jest jednym z największych i najbardziej znaczących śródmiejskich założeń urbanistycznych, zrealizowanych w Polsce. W czasie, gdy powstawała, nie ustępowała innym tego typu koncepcjom realizowanym w Europie – w latach 50. i 60. podobne wielofunkcyjne, miastotwórcze przestrzenie budowano w  , Wielkiej Brytanii, Holandii, Skandynawii. Przyglądając się warszawskiemu projektowi Zbigniewa Karpińskiego w tym szerszym, międzynarodowym kontekście prześledzimy ewolucję XX-wiecznych śródmiejskich projektów. Zobaczymy, jak zmieniały się pomysły na zagospodarowanie centrów miast od końca II wojny światowej do czasów nam współczesnych.

9.11 (poniedziałek), godz. 18.00  – wykład

Warszawa lat 60. – życie w mieście niedo-odbudowanym

Prowadzenie: dr hab. Błażej Brzostek (NIAiU)

Link do transmisji online: YouTube

Podczas wykładu przeniesiemy się do Warszawy lat 60. – stolicy, która powoli dźwigała się z traumy powojennych zniszczeń. W jaki sposób funkcjonowało życie społeczne w przestrzeniach miasta, którego rany wojenne się nie zasklepiły, a wielkie projekty odbudowy zostały tylko w części zrealizowane? Przyjrzymy się życiu codziennemu w mieście, które zbliżało się do przedwojennego zaludnienia, ale w niewielkiej mierze stanowiło kontynuację kulturową tamtej stolicy.

18.11 (środa), godz. 18.30 – wykład

Ściana Wschodnia. Dekonstrukcja

Prowadzenie: prof. ASP dr hab. Waldemar Baraniewski

Link do transmisji: Youtube

Krytycy architektury są zgodni – Ściana Wschodnia to wybitny projekt modernistycznej przestrzeni wielkomiejskiej, niepowtarzalny w skali kraju. Zbudowany na kilku planach i perspektywach kompleks tworzył swoistą przestrzenną mozaikę. Jak to się zatem stało, że kolejne elementy tego komplementarnego dzieła znikały? Sezam, Rotunda, Universal, modernizacja Pasażu Śródmiejskiego – jaki krajobraz wyłania się ze zmian, które zaszły w tej przestrzeni? Czy tę mozaikę uda się jeszcze poskładać w kompletną całość, przyjazną miastu i mieszkańcom? O projekcie Ściany Wschodniej i przemianach, jakie przeszła po 1989 roku, a także o perspektywach jej rehabilitacji opowie prof. Waldemar Baraniewski.

23.11 (poniedziałek), godz. 18.00 – spotkanie

Subiektywnie. Pasaż oczami młodych badaczy

Prowadzenie: Marta Baranowska (Lokalny), Aleksandra Litorowicz (Fundacja Puszka), Karol Wittels (Fundacja Obserwatorium)

Link do transmisji: Youtube

Zapraszamy do udziału w spotkaniu podsumowującym pracę grupy warsztatowej młodych projektantów i badaczek. Przez miesiąc uczestnicy i uczestniczki cyklu „Narzędziownik badacza miejskiego” przyglądali się otoczeniu pawilonu Zodiak i Pasażowi Wiecha – zbierali informacje, analizowali je, a swoje wnioski przełożyli na infografiki i mapy. Co możemy z nich odczytać? Jakie zjawiska udało im się zaobserwować? Jak Pasaż Wiecha funkcjonuje dziś w porównaniu do swojego oryginalnego kształtu? Celem „Narzędziownika” było nie tylko zaznajomić osoby uczestniczące z metodami badania przestrzeni miejskiej, lecz także wprowadzić nowe, świeże spojrzenie do dyskusji o tym obszarze miasta.

25.11 (środa), godz. 18.00 – wykład

Zbigniew Karpiński i Ściana Wschodnia. Architekt i jego dzieło życia

Prowadzenie: dr Andrzej Skalimowski (NIAiU)

Link do transmisji: Youtube

Zbigniew Karpiński był jednym z tych architektów, których twórczość silnie wpłynęła na kształt powojennej Warszawy. Wyspecjalizowany w realizacjach biurowych (m.in. gmachy Metalexportu między ul. Mokotowską i Kruczą czy biurowiec Gmachu Polskich Wydawnictw Gospodarczych – Motozbytu na ul. Świętokrzyskiej), bezpośrednio kształtował kwartał tzw. warszawskiego city administracyjnego. Jednak zwieńczeniem kariery, a zarazem największą realizacją w jego dorobku, była warszawska Ściana Wschodnia: rozległy, nowoczesny i miastotwórczy kompleks mieszkalno-handlowy, który symbolicznie zrywał z realizmem socjalistycznym rozpoczynając zarazem proces powrotu architektury polskiej do trendów Zachodu.

2.12 (środa), godz. 18.00 – wykład

Piękna, trudna, ulotna. Architektura powojennego modernizmu

Prowadzenie: Patrycja Jastrzębska (NIAiU)

Link do transmisji: Youtube

„Wspaniała, pełna przestrzeni, lekka i krucha budowla” – tak o pawilonie Chemii przy ul. Brackiej mówił szwajcarski architekt Christian Kerez, uczulając na większą dbałość o ochronę takiej architektury. Niespełna tydzień po tej wypowiedzi pawilon legł w gruzach. Paradoksalnie, obiekt który pojawił się na jego miejscu – Vitkac – jest architektonicznym zaprzeczeniem lekkości i otwartości swojego poprzednika. Taki los dotyczy wielu modernistycznych realizacji – kojarzone z poprzednim systemem politycznym,  ulegały powolnej degradacji, by wreszcie zostać zastąpione większymi i nowocześniejszymi realizacjami. Niektórym z nich udało się jednak przetrwać próbę czasu, a my zaczynamy doceniać piękno tej architektury. O nieoczywistym pięknie i ulotności architektury powojennego modernizmu na warszawskich przykładach opowie Patrycja Jastrzębska, autorka inicjatywy Tu było, tu stało – poświęconej ochronie dziedzictwa architektonicznego Warszawy.